Versnelling klimaatakkoord noodzakelijk, plus schep erbovenop

Klimaatdoelen
Met de boodschap dat het pakket aan maatregelen nog niet genoeg was, maar dat er geen tijd te verliezen was, zette Natuur & Milieu in 2019 haar handtekening onder het Klimaatakkoord. De vandaag gepresenteerde cijfers onderstrepen dat er inderdaad nog veel meer moet gebeuren om de klimaatdoelen te halen. Rekening houdend met allerlei onzekerheden berekende het PBL dat Nederland in 2030 uitkomt op 38 – 48 procent CO2-reductie. Dit betekent een fors tekort, helemaal als je bedenkt dat Nederland 55 procent CO2-reductie wil halen.

Mobiliteit
De klimaatdoelstellingen zijn voor mobiliteit nog niet binnen bereik. Zelfs met de positieve ontwikkelingen door elektrisch rijden en thuiswerken halen we de doelen niet. Andere maatregelen zoals de vrachtwagenheffing en de zero-emissiezones voor stadslogistiek zijn al ingeboekt als klimaatwinst, maar moeten nog door politieke besluitvorming heen. Natuur & Milieu ziet de KEV als een bevestiging dat elektrisch rijden ook na 2025 krachtig gestimuleerd moet worden. Belangrijke speerpunten voor het nieuwe kabinet: thuiswerken blijvend stimuleren en ‘betalen naar gebruik’ heel snel invoeren.

Principe ‘vervuiler betaalt’ werkt
De analyse van het PBL bevestigt dat het beprijzen van vervuiling werkt. Het PBL schrijft dat de trendbreuk in verwachte uitstoot is ingezet door de CO2-heffing in de industrie (in combinatie met subsidie). Echter, een groot deel van de CO2-uitstoot voor de industrie wordt opgeslagen onder de grond. De CO2-heffing wordt gevolgd door elektrificatie van industriële processen en energiebesparing. Belangrijk dat het nieuwe kabinet de essentiële stappen hiervoor zet.

Het is goed nieuws dat de doelen voor duurzame energieopwekking op schema liggen. Tegelijkertijd zal voor de forse elektrificering van de samenleving meer elektriciteit nodig zijn. Daarvoor is dus meer hernieuwbare energie nodig.

Gebouwde omgeving
Het tempo waarin woningen worden geïsoleerd of bewoners overstappen op duurzame warmte is nog te laag. Voor Natuur & Milieu is het duidelijk dat de transitie in de gebouwde omgeving om meer wetgeving en een hoger budget vraagt. Zo hebben gemeenten en woningeigenaren te weinig middelen en lukt het warmtebedrijven vaak niet om subsidie te krijgen voor duurzame warmtebronnen. Het isoleren van woningen is gelukkig een onderwerp dat veel politieke aandacht krijgt. Een belangrijke stap is dat een Nationaal Isolatieprogramma met een budget van 514 miljoen is aangekondigd. Voor het aanpakken van alle slecht geïsoleerde woningen is nog meer geld nodig van de Rijksoverheid, waarover hopelijk tijdens de formatie wordt besloten.

Landbouw en landgebruik
Over de emissiereductie van de landbouw merkt het PBL op dat er maatregelen geagendeerd staan en dat áls deze worden uitgevoerd, emissiereducties ‘denkbaar’ zijn. Geen hoopvolle formulering, terwijl er juist in de veenweidegebieden, in de glastuinbouw en in de veehouderij forse reducties nodig zijn. “Voor de gehele sector zijn de beoogde substantiële Klimaatakkoordplannen nog nauwelijks uitgewerkt”, aldus PBL. En in deze ‘beoogde’ plannen zijn de benodigde maatregelen en afspraken om richting 55 procent reductie te gaan in 2030 nog niet eens meegenomen.

Opdracht aan nieuwe kabinet
Natuur & Milieu vindt dat de KEV duidelijk maakt dat Nederland een forse schep boven op het Klimaatakkoord moet doen. Dat betekent het bestaande Klimaatakkoord onverkort en zonder vertraging uitvoeren én daar in de nieuwe regeerperiode een versnellingspakket opzetten.

Om de achterstand in te lopen doet Natuur & Milieu een dringend beroep op het nieuwe kabinet:

• De KEV laat zien dat vervuiling beprijzen werkt. Het nieuwe kabinet is aan zet om dit principe ‘vervuiler betaalt’ breed door te voeren in beleid. Betalen naar Gebruik, oftewel rekeningrijden bij personenauto’s, is hier een goed voorbeeld van. Spreek in het regeerakkoord af dat er binnen een jaar een Kaderwet komt, zodat zo snel als mogelijk vervuilende auto’s meer gaan betalen dan schone.
• Geef een krachtige extra impuls aan duurzame elektriciteitsproductie zoals wind- en zonne-energie.
• Isoleren bij zowel koop- als bij huurwoningen stimuleren.
• De budgetten voor het klimaatbeleid zullen hoger moeten worden om het tempo te verhogen en te zorgen dat mensen mee kunnen doen aan de transitie.
• Versnelde omslag naar een natuurinclusieve kringlooplandbouw, wat zowel goed is om de stikstofdeken te verkleinen als de klimaatdoelen te halen.