Steviger beleid nodig tegen wegwerpplastics en zwerfafval

Nederland staat op de vierde plek van landen die wereldwijd het meeste plasticafval produceren, volgens recent onderzoek. Naast de lijst kunststofproducten die vanaf 3 juli worden verboden, zijn er volgens de coalitie nog veel meer vervuilende producten zoals plastic confetti, spatplastics en plastic vuurwerk die in de natuur belanden. Daarom vraagt de coalitie aan het nieuwe kabinet om zo snel mogelijk de lijst van verboden kunststofproducten uit te breiden. Inspiratie hiervoor biedt de Franse circulaire economiewet die nu al verder gaat dan de minimumvereisten van de Europese richtlijn. Zo verbiedt de Franse wet onder andere plastic theezakjes.

Hergebruik staat centraal in de aanbevelingen van de milieuorganisaties, niet alleen om zwerfafval tegen te gaan maar ook om grondstoffenverbruik te verminderen. Jaarlijks worden in Nederland zo’n drie miljard koffiebekers na eenmalig gebruik weggegooid, en ongeveer 876 miljoen verpakkingen voor afhaal- en bezorgmaaltijden.

Het is daarom niet verrassend dat wegwerpdrank- en voedselverpakkingen (of fragmenten daarvan) worden aangetroffen in de top 5 van zwerfvuil langs Nederlandse rivieroevers, maar ook op stranden en in zee waar ze bijdragen aan de wereldwijde plasticsoep. De coalitie roept daarom de huidige regering op om ambitieuze reductiedoelstellingen op te nemen in een ministeriële regeling die nu in voorbereiding is. Door wegwerpverpakkingen te vervangen door herbruikbare alternatieven kan tegen 2026 het aantal wegwerpdrinkbekers op de markt gehalveerd worden en het aantal maaltijdcontainers met minimaal 30% verminderd worden.

Een eerste concrete stap in de hergebruiktransitie is het stoppen met wegwerpverpakkingen binnen overheidsinstellingen en tijdens publieke evenementen, zoals ook de Vlaamse regering vorig jaar al besliste. De milieuorganisaties stellen voor om, net als in Duitsland, wetgeving in te voeren die de horeca verplicht om herbruikbaar eet- en drinkgerei te gebruiken voor consumptie ter plekke, en herbruikbare verpakkingen aan te bieden voor takeaway. Tot slot pleit de coalitie voor een verbod op het gratis aanbieden van plastic drinkbekers en maaltijdcontainers voor eenmalig gebruik. Recent onderzoek van CE Delft toont aan dat het beprijzen van wegwerpdrinkbekers met €0,25 effectief is om consumenten te stimuleren om te kiezen voor herbruikbare bekers.

Al deze maatregelen samen dragen bij aan de Nederlandse ambities voor het behalen van een circulaire economie in 2050.

Mission Reuse: hergebruik de nieuwe norm
Producten en verpakkingen die slechts één keer gebruikt worden, veroorzaken enorm veel onnodig afval. Met ons programma Mission Reuse zetten wij ons in voor een maatschappij waarin hergebruik normaal is. Samen met Recycling Netwerk en Enviu hebben we onze kracht gebundeld om herbruikbare verpakkingen te verankeren in onze samenleving.

Voor meer informatie over de Europese Single Use Plastics Directive, zie dit speciale dossier met tijdlijn voor de verschillende maatregelen in de komende jaren.