Bestrijdings­middelen

Niet alleen wij houden van rode kool en appels. Beestjes en schimmels vinden hun weg ook naar groente en fruit. Boeren en kwekers gebruiken in veel gevallen chemische bestrijdingsmiddelen om dit tegen te gaan. Maar die hebben grote gevolgen voor onze natuur en onze gezondheid. Ze vervuilen de grond, het water en zelfs de lucht. Ook schaden ze onbedoeld planten en dieren die belangrijk zijn voor onze natuur.

Insecten als wilde bijen, hommels, vlinders en zweefvliegen lijden onder het gebruik van de chemische bestrijdingsmiddelen. De Nederlandse natuur verarmt: de hoeveelheid planten- en diersoorten in ons land (de biodiversiteit) wordt steeds kleiner. Dat moeten we voorkomen. Veel insecten hebben we bovendien hard nodig om voedsel te kunnen maken. Zij bestuiven planten, waardoor daar weer voedsel aan groeit. Dit is het geval voor appels, tomaten en komkommers. We lopen nu het risico dat in de toekomst minder van dat voedsel beschikbaar is, als er minder bestuivende insecten zijn.

Bij Natuur & Milieu hebben we een duidelijk beeld van hoe iedereen – van teler en supermarkt tot overheid en consument – kan samenwerken aan een oplossing voor het gebruik van schadelijke bestrijdingsmiddelen. Wij zijn betrokken bij het overheidsprogramma voor gewasbescherming, zoals bestrijdingsmiddelen ook wel worden genoemd. Dit programma moet ervoor zorgen dat de landbouw uiterlijk in 2030 meer verbonden is met de natuur, en dat er nagenoeg geen bestrijdingsmiddelen meer in het milieu terechtkomen. Ook zorgen we ervoor dat Nederland het Europese beleid tegen bestrijdingsmiddelen beter doorvoert.

In de huidige praktijk zijn chemische bestrijdingsmiddelen vaak de goedkoopste en effectiefste manier voor boeren om met plagen en plantenziektes om te gaan. Biologische gewasbescherming, zoals lieveheersbeestjes uitzetten om bladluizen op te eten, is een mooi alternatief. Het heeft een veel minder negatieve impact op ons milieu en onze gezondheid. Deze biologische middelen zijn helaas vaak nog veel duurder. Wij zetten ons er daarom voor in dat milieuschade verrekend wordt in de prijs van producten. Dan worden biologische middelen interessanter om te maken en gebruiken.

Een belangrijke rol in de aanpak van bestrijdingsmiddelen is weggelegd voor de milieu-indicator. Dit is een maatstaf die aangeeft hoe schadelijk (combinaties van) bestrijdingsmiddelen zijn. Samen met Wageningen Universiteit en meer dan tien land- en tuinbouworganisaties onderzoeken we de effecten van bestrijdingsmiddelen. Met de uitkomsten kunnen we een milieu-indicator opstellen die telers, boeren en inkopers helpt om betere keuzes te maken bij gewasbescherming.

Ook in de sierteelt (de teelt van bloemen en kamerplanten) moeten we grote stappen zetten. Wij werken daarvoor samen met de Tuinbranche, de brancheorganisatie voor tuincentra in Nederland. We zorgen ervoor dat kwekers minder schadelijke middelen gaan gebruiken en dat tuincentra ze minder verkopen aan consumenten. Dit helpt alle mensen die bij de tuincentra winkelen om op een natuurlijkere manier te tuinieren.

Er zijn twee manieren waarop jij het verschil kunt maken: in jouw tuin en in je boodschappenmand. Je kunt ervoor zorgen dat er meer vraag komt naar onbespoten producten. Houd er dan wel rekening mee dat er af en toe een gaatje in je appel zit of dat de bladeren van de bloemkool niet meer zo mooi zijn. Wat kies jij als je voor het schap staat: de milieuvriendelijke variant met bijvoorbeeld het biologisch EKO-keurmerk, of de appel die met chemische bestrijdingsmiddelen is geteeld?

Vermijd daarnaast in je eigen tuin het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen. Gebruik andere manieren om de plantjes overeind te houden. Dan kun je bijvoorbeeld denken aan het aantrekken van vogels die slakkenplagen in bedwang houden. Of vraag in het tuincentrum of in de bloemenwinkel om onbespoten planten en bloemen, bijvoorbeeld biologische. Zo wordt het risico kleiner dat je alsnog chemische middelen je tuin in haalt. En bovendien wordt je tuin een stuk bijvriendelijker. Als de vraag hiernaar groeit, geven we een duidelijk signaal af aan de producenten dat we graag andere producten willen eten.