Schoon water in onze sloten, rivieren en plassen is van levensbelang. Voor jou, voor andere mensen, en de planten en dieren in ons land. De 21 waterschappen en het bestuur van de 12 provincies spelen daarin een belangrijke rol. Zij hebben de verantwoordelijkheid om te zorgen voor onze sloten, plassen, vennen en rivieren, en kunnen daardoor ook helpen om de biodiversiteit te herstellen. Helaas betekent dat niet dat we in Nederland alles goed geregeld hebben voor ons water en de natuur. Er is werk aan de winkel. De waterschapsverkiezingen en de Provinciale Statenverkiezingen zijn daarom hét moment om te stemmen op bestuurders die werk maken van schoon water en een gezonde natuur.



Hoe stem ik voor schoon water op 15 maart?
Als inwoner van een provincie, mag je een stem uitbrengen op een volksvertegenwoordiger voor jouw eigen provincie. De waterschappen zijn anders ingedeeld dan onze provincies en gemeenten. Om erachter te komen in welk waterschap je woont, heb je drie opties. Check je stempas voor de waterschapsverkiezingen of vul op www.waterschappen.nl je postcode in. Je ziet dan direct in welk waterschap je woont. Het staat ook op de brief over de waterschapsbelasting van je waterschap. Per waterschap zijn er verschillende partijen verkiesbaar.
Kies op 15 maart voor een partij die werk maakt van waterkwaliteit. Dat kan door de verkiezingsprogramma’s te bestuderen in jouw waterschap en provincie of door een stemwijzer voor de verkiezingen te gebruiken. Voor elk waterschap en elke provincie is deze stemwijzer verschillend en specifiek gericht op de thema’s die in jouw regio spelen. Een handige stemwijzer voor deze waterschaps- en Provinciale Statenverkiezingen vind je op: mijnstem.nl
Waar let je op als je een verkiezingsprogramma leest?
Een stemwijzer is een handig hulpmiddel om slim te kiezen, maar je kunt ook de verkiezingsprogramma’s van verschillende partijen bestuderen. Met deze vijf stappen zie je of een partij binnen jouw waterschap of provincie echt werk maakt van schoon water:
- Benoemt de partij duidelijk de oorzaken van watervervuiling? De belangrijkste bronnen zijn mest, bestrijdingsmiddelen, riooloverstort en zogeheten ‘nieuwe stoffen’ (zoals medicijnresten en microplastics).
- Benoemt de partij concrete oplossingen om de waterkwaliteit te verbeteren? Voorbeelden van oplossingen zijn:
- De bron van vervuiling aanpakken door goede controle op lozingen en vervuiling, overtreders straffen en samenwerken met partijen om vervuiling te voorkomen.
- Investeren in projecten voor de verbetering van de waterkwaliteit en herstel van de biodiversiteit, zoals het meanderen van wateren, herstel van beken, vergroten van leefgebieden en het waterpeil omhoog voor nattere natuur.
- Burgers en gemeenten stimuleren om regenwater los te koppelen van het riool om het risico op lozingen van rioolwater na een stortbui te verminderen.
- Kringlooplandbouw of natuurinclusieve landbouw stimuleren, waarbij minder mest en bestrijdingsmiddelen gebruikt worden.
- Een maatregel waarbij de vervuiler betaalt. Deze partij pleit voor hogere heffingen voor rechtspersonen die meer vervuilen en heeft aandacht voor handhaving en boetes als regels worden overtreden.
- Waterkanten beter beheren door slimmer baggeren, waarbij de aanpak gericht is op het vergroten van de biodiversiteit.
- Maakt de partij duidelijk of ze voldoende budget beschikbaar stelt voor het verbeteren van de waterkwaliteit en herstel van de biodiversiteit?
- Geeft een partij duidelijk aan dat ze de doelen van de KRW (schoon water in alle wateren in 2027) wil behalen? En dat alle Nederlandse wateren aan de KRW moeten voldoen? Ons oppervlaktewater wordt beschermd door Europese regelgeving, de Kaderrichtlijn Water (KRW) en is dus de maatstaf waar we als land minimaal aan moeten voldoen.



Veelgestelde vragen
Vragen over waterkwaliteit beantwoord
Wat doet Natuur & Milieu voor schoon water?
Wij werken aan oplossingen vanuit meerdere invalshoeken. In de eerste plaats aan nieuwe manieren van landbouw, waarbij mestoverschotten en giftige bestrijdingsmiddelen verleden tijd zijn. Bij die vorm van landbouw, ook wel natuurinclusieve kringlooplandbouw genoemd, is ruimte voor natuur, planten en dieren en verdienen boeren een goede boterham.
Daarnaast werken we aan vergroening van Nederland. We sturen aan op meer groen en minder beton in woonwijken, zodat de riolen minder snel overstromen en het regenwater goed de grond in kan zakken, zodat het verse regenwater in de sloten en meren terechtkomt.
We moedigen de overheid ook aan om de vervuiler van het water daarvoor te laten betalen. De kosten van de zuivering moeten niet bij jou liggen, maar bij degene die daadwerkelijk het water vervuilt. Lees meer over ons werk op onze projectpagina over schoon water.
Waarom is schoon water zo belangrijk?
Het water in onze sloten, meren, plassen en rivieren, ook wel oppervlaktewater genoemd, ligt aan de basis van al het leven. Vissen, vogels, bevers, waterplanten, maar ook wijzelf zijn er afhankelijk van. Het biedt een thuis, een broedplaats en een bron van voedsel voor allerlei dier- en plantensoorten. Wijzelf zijn afhankelijk van het water. Hoe viezer het oppervlaktewater, hoe lastiger en duurder het is om hier veilig en betaalbaar drinkwater van te maken. En wat te denken van veilig water om in te zwemmen?
De regels vanuit de Europese Unie eisen dat de Nederlandse overheid het probleem aanpakt. Voor 2027 moet een enorme verbetering zichtbaar zijn in de waterkwaliteit.
Welke oorzaken voor watervervuiling zijn er?
Er zijn verschillende oorzaken aan te wijzen die zorgen voor vervuild water, zoals stikstof uit mest die wordt uitgereden op de akkers, rioolwater dat wordt geloosd als het overstroomt bij te harde regenval, en medicijnresten die door ons eigen toedoen of via onze ontlasting in het riool terechtkomen. Op onze website lees je meer over oorzaken van watervervuiling.
Hoe is de waterkwaliteit in Nederland?
Ons water is zo vies, dat we zelfs onderaan de ranglijst van Europa staan. Het gaat dan in eerste instantie om onze rivieren, grachten, meren, plassen en slootjes. Maar ook steeds vaker over ons grondwater en dus drinkwater. Slechts 20% van de kleine wateren die wij onderzochten in 2022 kreeg een voldoende voor de waterkwaliteit. Dit beeld is vergelijkbaar met de resultaten van hetzelfde onderzoek in de afgelopen drie jaar en met het beeld uit de officiële waterkwaliteitsmetingen in grote wateren voor de Kaderrichtlijn Water (KRW).
Wat kan ik doen voor schoon water?
Je stem laten horen tijdens de waterschaps- en Provinciale Statenverkiezingen van 15 maart 2023 is dé manier om iets te doen voor schoon water. Maar je kunt ook op andere momenten iets doen, bijvoorbeeld in je tuin, de keuken en tijdens het douchen. In dit artikel lees je welke stappen je zelf kunt zetten voor de waterkwaliteit.
Wie doet er onderzoek naar waterkwaliteit?
De overheid doet onderzoek naar de waterkwaliteit in de grote rivieren, maar kleine wateren worden in dat onderzoek niet meegenomen. Daarom doen wij sinds 2019 elke zomer onderzoek naar sloten, plassen, vennen en meren. Dat doen we samen met een enthousiaste groep van burgeronderzoekers en gaan we in de zomer van 2023 opnieuw doen. Lees hier meer over ons burgeronderzoek naar waterkwaliteit.
Wat is biodiversiteit?
Kort gezegd komt het neer op de verscheidenheid aan alle vormen van leven op aarde. Zo omvat biodiversiteit alle verschillende soorten dieren, planten, maar ook schimmels, micro-organismen en zelfs hele ecosystemen. En dan gaat het niet alleen om het aantal verschillende soorten, maar ook om de verscheidenheid binnen de soorten. Al die verschillende soorten van leven vormen samen de biodiversiteit.