De verborgen impact van spullen

Voor het boek De Verborgen Impact van Babette Porcelijn, onderzocht bureau CE Delft in 2018 de impact van ons consumptiegedrag met behulp van de ReCiPe methode. Daarbij worden milieupunten toegewezen aan onze consumptieve gedragingen, zoals spullen kopen en eten. De ReCiPe-score is een indicator op basis van de gewogen milieuscore van schade aan de menselijke gezondheid (door menselijke toxiciteit, smog en fijnstof bijvoorbeeld), schade aan ecosystemen (door klimaatverandering, ecotoxiciteit, verzuring en landgebruik) en de uitputting van grondstoffen.

Uit dit onderzoek blijkt dat voor de gemiddelde Nederlander de milieu-impact van spullen het grootst is. Groter nog dan de impact van vlees eten, autorijden, vliegen of je huis verwarmen. Ben jij een enorme vleesliefhebber, koop je weinig spullen, ben je zuinig met energie en reis je bijna niet? Dan kan het zijn dat voor jou persoonlijk geldt dat jouw vleesconsumptie de grootste milieu-impact heeft. Voor iemand die zich ieder jaar één vliegreis naar Maleisië permitteert en een gemiddelde hoeveelheid spullen koopt, is het waarschijnlijk dat ene vliegtuigticket. Maar onze spullen zijn verantwoordelijk voor meer dan een derde deel van de totale milieu-impact van ons huishouden.

Dat komt door:

• Grondstofwinning
• Water- en landgebruik
• Energie-intensieve productie
• Transport over lange afstanden
• Beperkte recyclebaarheid

De impact van onze spullen vindt ook meestal plaats op een andere plek en in een andere tijd dan de aankoop of het gebruik ervan. In De Verborgen Impact wordt de spijkerbroek als voorbeeld aangehaald. De katoenproductie voor één jeans kost 10.000 liter water. Bij deze katoenproductie worden kunstmest en pesticiden gebruikt. Per broek is 10 m2 landbouwgrond nodig en wordt er 32 kg CO2 uitgestoten. De koper merkt daar weinig van. De impact op het milieu heeft vooral plaats in China, India en Afrika. Als deze milieucijfers verplicht op het label van de broek vermeld zouden staan, en helemaal als er ook nog een prijskaartje aan zou hangen, dan zou je misschien sneller besluiten dat je de broek niet echt nodig hebt, of kiezen voor een duurzamer geproduceerde broek. Wil je een snelle klimaatklapper maken? Koop dan al je kleding tweedehands. Het scheelt 270 kg CO2 per persoon per jaar.

Voor elektronica ­- verantwoordelijk voor een derde deel van de totale milieudruk van gebruiksartikelen- geldt de mijnbouw als een enorme vervuiler waarin bovendien ook kinderen worden blootgesteld aan giftige stoffen en gevaarlijke arbeidsomstandigheden. Ook het transport van al die spullen is enorm vervuilend. Babette Porcelijn: “De zestien grootste zeeschepen stoten evenveel zwavel uit als alle auto’s bij elkaar. En er varen niet zestien, maar 50.000 vrachtschepen over de wereld, waarvan 5.200 containerschepen die spullen vervoeren.”

Als koper realiseer je je vaak niet wat er bij de productie van deze aankopen komt kijken. En misschien wil je er op het aankoop-moment ook niet aan denken, omdat je wel een betere camera op je telefoon wilt hebben of meer geheugencapaciteit. Toch is het belangrijk om te realiseren dat we de aarde een plezier kunnen doen door genoegen te nemen met de minder scherpe selfie-camera of de minder grote geheugencapaciteit van onze huidige telefoon.

Onze spullen geven ons gemak, status en soms een kort gevoel van geluk. Maar echt langdurig geluk komt vaak uit iets anders: sociale contacten, tijd en gezondheid. Minder kopen betekent niet minder geluk en het betekent: meer ruimte, rust en betekenis.

Stel jezelf deze vier vragen voordat je iets koopt:

1. Heb ik dit echt nodig?
2. Maakt dit me écht gelukkig, ook op de lange termijn?
3. Kan ik het ook lenen of huren?
4. Bestaat er een duurzamere variant?

• Koop tweedehands of refurbished producten
• Kies merken die repareerbaarheid stimuleren (zoals Fairphone)
• Controleer waar je product vandaan komt: lokaal of Europees is vaak duurzamer
• Bezoek een kringloopwinkel of antiekmarkt
• Gebruik platforms zoals Peerby om spullen te lenen

Niet alles ligt bij de consument. Producenten moeten producten repareerbaar maken en de overheid moet duurzame keuzes aantrekkelijker maken. Denk aan:

• Inprijzing van milieuschade: vervuilende producten worden duurder
• Verplichte repareerbaarheid
• Betere informatie over milieubelasting van producten

Door bewuster te kopen, vaker te lenen en duurzamer te kiezen, verklein je je ecologische voetafdruk. En: je leeft lichter, goedkoper en vaak gelukkiger.

Duurzaam omgaan met spullen is geen beperking, maar een kans. Voor je portemonnee, je hoofd én de planeet.

Kom erachter welke slimme keuzes jij kunt maken die jou een handje helpen het leven leuker te maken! Ontvang 2 mails met tips.