Kwaliteit Nederlandse wateren zwaar onder druk

Een groot zorgpunt ligt bij de talloze sloten, beken, grachten en kleine plassen die Nederland kent, samen goed voor een derde van het water binnen Nederland. Zij vallen buiten de huidige rapportages over waterkwaliteit, waardoor vervuiling daar ongeremd kan blijven plaatsvinden.

“We zijn geschrokken van de resultaten,” aldus Rob van Tilburg, hoofd Programma’s bij Natuur & Milieu. “Slechts 1 procent van het water dat wordt gemeten, voldoet aan de waterkwaliteitsrichtlijnen. De vervuiling maakt het steeds moeilijker en duurder om ons water te zuiveren. Ook staat de natuur hierdoor steeds verder onder druk. Ingrijpen is nodig om verlies van biodiversiteit te vermijden en hoge kosten en zelfs boetes te vermijden.”

Landbouw en riolering
Een groot deel van de vervuiling komt door mest en bestrijdingsmiddelen. Dat komt in het water terecht, deels rechtstreeks en deels via het grondwater. Vaak juist in de kleinere watertjes waar de kwaliteit niet wordt gemeten en er ook nauwelijks wordt gemonitord. Ook riooloverstort is een bron van vervuiling: er zijn steeds vaker hoosbuien die zo heftig zijn dat het riool het water niet kan verwerken. In dat geval wordt het rioolwater direct in rivieren en andere wateren geloosd.

Biodiversiteit
Goede waterkwaliteit is cruciaal voor de biodiversiteit. Zo zijn vogels al de ijsvogel en insecten als libellen afhankelijk van schone wateren. Die zorgen voor voedsel en een verblijfplek. Voor de mens zijn biodiversiteit en schoon water ook van levensbelang: het is de basis van ons voedselsysteem, zorgt ervoor dat we veilig kunnen zwemmen en betaalbaar kraanwater hebben van hoge kwaliteit.

Ondergeschoven kindje
De waterkwaliteit blijkt al jarenlang een ondergeschoven kindje in het Nederlandse beleid. Het krijgt geen prioriteit op de politieke agenda en de versnippering van de taken zorgt ervoor dat geen enkel overheidsorgaan zich verantwoordelijk voelt. Tegelijkertijd is er wel lobby vanuit de landbouw om de maatregelen tegen de hoeveelheid mest en bestrijdingsmiddelen te voorkomen.

Boete
Al het Nederlandse water moet uiterlijk in 2027 voldoen aan in Europa afgesproken eisen voor waterkwaliteit. Zo niet, dan kan een boete worden opgelegd. 2027 klinkt ver weg, maar in de praktijk lijkt dit al nauwelijks meer haalbaar: van de gemeten wateren (grote rivieren en meren) voldoet nu slechts 1% aan de eisen. Dat terwijl we al sinds 2000 weten dat deze deadline eraan komt.