Farm to Fork: Van Boer tot Bord-strategie

Europa staat in de wereld bekend om de productie van veilig en voldoende voedsel. In de Farm to Fork-strategie staat dat de Europese Commissie daarnaast ook wil dat Europa wereldwijd de norm aangeeft als het om duurzaam voedsel gaat. De strategie gaat in op de productie in de veeteelt en akkerbouw maar kijkt ook naar voedselconsumptie, voedingspatronen en het terugdringen van voedselverspilling.

De belangrijkste doelstellingen uit de strategie zijn terug te vinden in de factsheet van de Europese Commissie. We lichten twee onderwerpen uit waar wij als Natuur & Milieu al actief mee bezig zijn en delen onze kijk op twee belangrijke onderdelen van de Farm to Fork-strategie, namelijk: bestrijdingsmiddelen en een duurzaam menu.

Bestrijdingsmiddelengebruik
In de landbouw komen plagen en ziektes voor. In veel gevallen gebruiken boeren chemische bestrijdingsmiddelen om hier vanaf te komen. Dit kan schadelijk zijn voor het milieu, want een deel van de middelen komt in de grond en het water terecht. Dat is slecht voor wilde planten, insecten, vogels en andere dieren die helemaal geen bedreiging vormen voor de landbouw. De Europese Commissie wil daarom dat er in 2030 de helft minder chemische middelen wordt gebruikt en dat de schadelijkheid van die middelen voor het milieu vermindert. De Nederlandse overheid streeft met de Toekomstvisie Gewasbescherming ongeveer hetzelfde na. In de uitwerking van dit beleid vinden wij het als Natuur & Milieu belangrijk dat het makkelijker en goedkoper wordt om ziektes en plagen te voorkomen, dan te genezen. Op het moment dat er toch bestrijdingsmiddelen worden gebruikt, moeten niet-chemische methoden voor de teler aantrekkelijker zijn dan chemische middelen. Dat houdt in dat moet gelden: hoe minder giftig een middel, hoe goedkoper.

Een duurzaam menu
Duurzame productie gaat hand in hand met duurzame consumptie. Elke dag kun je als consument klimaatvriendelijke keuzes maken: beperk bijvoorbeeld je vleesconsumptie, eet vaker in het seizoen en producten uit de buurt, verspil minder en eet meer plantaardig. Dit geldt thuis, maar ook in de winkel, en bij uit eten gaan. Het bedrijfsleven heeft daarin een belangrijke rol. Wat de supermarkt in het schap legt of het restaurant op het menu zet, bepaalt in grote mate welke keuze jij als consument kunt maken. De Europese Commissie hoopt daarom dat de industrie zelf afspraken gaat maken over hoe zij gezondere en duurzamere producten kunnen aanbieden aan consumenten. Wij vinden daarnaast dat de overheid ook een verantwoordelijkheid heeft: de goede keus stimuleren en de slechte keus ontmoedigen. De overheid kan bijvoorbeeld koplopers in het bedrijfsleven ondersteunen door te investeren in kennis en ondernemerschap. Ook kan de overheid ervoor zorgen dat reclames voor te goedkoop vlees niet meer mogelijk zijn. Ten slotte blijven wij pleiten voor beleid dat leidt tot een hogere prijs voor minder duurzame producten en ten gunste werkt van duurzame varianten, zodat de duurzame keuze aantrekkelijker wordt.

Effect op Nederlands beleid
De Farm to Fork-strategie is een document van 22 pagina’s. De vraag is wat we daar nu concreet mee kunnen. In de strategie legt de Europese Commissie uit hoe we volgens haar naar een ‘eerlijk, gezond en milieuvriendelijk voedselsysteem’ toe kunnen werken. Het is onderdeel van de Europese Green Deal, de aanpak van de Commissie om Europa in 2050 klimaatneutraal te maken. De Commissie zal de strategie vertalen naar wetten en regelgeving. Een eerste stap daarbij is de invulling van de nationale voorstellen van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. Vervolgens zal de Commissie geld reserveren voor uitvoerprogramma’s en daarvoor zeer waarschijnlijk gaan samenwerken met het bedrijfsleven en ngo’s om de strategie ook daadwerkelijk uit te voeren. Er zijn nog veel stappen te zetten en veel details uit te werken, voordat de Farm to Fork-strategie is vertaald naar concrete veranderingen in het Nederlandse voedselsysteem. Wij hopen daar met onze activiteiten en expertise aan bij te dragen.