Meer gemeentes maken werk van zero-emissiezones, maar zones vaak klein

Veel steden hebben eerste stappen gezet

Inmiddels hebben 27 gemeenten aangegeven dat zij de ambitie hebben een zero-emissiezone voor stadslogistiek in 2025 of 2026 in te voeren. De ondergrens van het in het Klimaatakkoord afgesproken aantal van dertig tot veertig zero-emissiezones in 2025 lijkt daarmee binnen bereik. Eerder onderzoek in 2020 liet zien dat toen slechts acht gemeenten een plan voor een zero-emissiezone hadden, en alleen Amsterdam had op dat moment een formeel besluit genomen. De verklaring voor deze toename is de totstandkoming van de landelijke Uitvoeringsagenda Stadslogistiek, en landelijke regels over toegang tot de zero-emissiezones, inclusief overgangsregelingen. De vraag is wel hoe zeker de invoering van deze 27 zones is, gezien er in vijf gevallen sprake is van een ambitie en nog geen principebesluit. In Zeeland, Noord- en Midden-Limburg, Zuid-Drenthe en Friesland zijn bovendien nog geen zero-emissiezones aangekondigd. Hierdoor ontbreekt voor bedrijven en vervoerders in deze regio’s straks een dwingende reden om over te stappen op zero-emissie vervoer.

Meerderheid zones zijn klein

Opvallend is dat de aangekondigde zones vaak alleen voor het centrum gaan gelden en niet voor (delen van) omliggende wijken, terwijl dit wel was afgesproken in het Klimaatakkoord. Slechts een derde van de gemeenten, waarvan de omvang van de zone nu bekend is, kiest voor een grote zone. Dat is jammer. Kleinere zones maken de overstap naar zero-emissie voertuigen minder aantrekkelijk en zorgen voor minder CO2-reductie.

Hoewel het aantal aankondigde zero-emissiezones dus flink is toegenomen, is het de vraag of de beoogde CO2-reductie van 1 Megaton wordt behaald. De aangekondigde zones zijn niet alleen vaak klein, ook de extra overgangstermijn voor bestelwagens – die niet in het Klimaatakkoord stond – vertraagt de overstap naar een zero-emissie vervoer. Natuur & Milieu adviseert de rijksoverheid daarom om zo snel mogelijk vast te stellen of de nu voorgestelde zero-emissiezones de verwachte CO2-reductie uit het Klimaatakkoord opleveren. Als dat niet het geval is, kan er nu nog bijgestuurd worden.

Onduidelijkheid over zero-emissie zones

Gemeenten geven ook vaak nog weinig informatie over de wijze waarop zij de zero-emissie zone gaan invoeren. Zo is bij een kwart van de gemeenten die een zero-emissie zone wil invoeren nog niet bekend wat de locatie en de omvang van de zone zal zijn. Ook zijn gemeentes te vaak niet duidelijk over de te nemen stappen en de planning tot 2025, over de wijze waarop  lokale ondernemers worden betrokken en welke plannen er zijn voor de realisatie van laad- en tankinfrastructuur of andere stimuleringsmaatregelen. Dit is echter van groot belang voor ondernemers, zij moeten weten waar zij aan toe zijn. Natuur & Milieu roept gemeenten daarom op zo snel mogelijk een gedetailleerd uitvoeringsplan uit te werken.

Download het onderzoek