Citizen Science project: Vang de Watermonsters

Wetenschappelijke validatie laat zien dat burgeronderzoek een goede indicatie geeft van de ecologische toestand van de kleine wateren. Daarmee is burgeronderzoek een early warning system om de waterkwaliteit in Nederland op hoofdlijnen in kaart te brengen, op veel plekken en in grote hoeveelheden. Ecoloog Sven Teurlincx (NIOO-KNAW) ziet de grote potentie van burgeronderzoek: ‘Burgeronderzoek kan een belangrijke signaalfunctie vervullen. Het geeft een goed eerste beeld van de toestand van het water en levert bruikbare data voor waterbeheerders op om verontreiniging verder te onderzoeken en aan te pakken.’

Dit burgeronderzoek is een initiatief van Natuur & Milieu en ASN Bank. Met de meetgegevens kunnen we meer te weten komen over de kleine wateren in ons land, krijgen we beter grip op hoe we watervervuiling kunnen verminderen én kunnen we alle betrokken partijen tot actie aanzetten. Daarnaast helpt burgeronderzoek om meer maatschappelijk bewustzijn te creëren voor waterkwaliteit.

Resultaten 2023

In 2023 hebben 772 burgerwetenschappers 3292 kleine wateren gemeten. Dat is een nieuw record in de geschiedenis van dit burgeronderzoek. Helaas laten de resultaten een vergelijkbaar beeld zien als de 5 jaar hiervoor: de waterkwaliteit is onder de maat. Slechts 22% van de wateren heeft een goede kwaliteit, en 78% heeft een matige tot slechte waterkwaliteit. In 2023 zijn ook waterdieren meegenomen in de analyse. De diversiteit aan waterdiertjes bleek beperkt, en op 10% van de meetlocaties werden zelfs helemaal geen waterdieren gevonden. Bekijk het onderzoekrapport of lees het nieuwsbericht.

Resultaten 2022
In totaal zijn 1680 sloten, vennen en grachten in Nederland door 425 burgerwetenschappers gemeten. Uit het onderzoek blijkt dat slechts 20% van de kleine wateren in Nederland een voldoende krijgt voor de waterkwaliteit. Het gevolg is dat de biodiversiteit in en rondom de Nederlandse wateren steeds verder in de knel komt. Dit beeld is vergelijkbaar met de resultaten van hetzelfde onderzoek in de afgelopen drie jaar en met het beeld uit de officiële waterkwaliteitsmetingen in grote wateren voor de Kaderrichtlijn Water (KRW).

Resultaten 2021
Uit het onderzoek van 2021 blijkt dat het nog steeds niet goed gaat met de kwaliteit van kleine oppervlaktewateren in Nederland. Minder dan 1 op de 5 (17%) van de onderzochte wateren is van goede kwaliteit. Meer dan tachtig procent heeft een matige tot slechte kwaliteit. De resultaten maken duidelijk dat er ten opzichte van 2020 weinig vooruit is geboekt op het gebied van waterkwaliteit van kleine wateren.

Resultaten 2020
De waterkwaliteit in Nederland is nog steeds onvoldoende. Maar liefst 80 procent van de gemeten kleine wateren zoals slootjes, vennen, vijvers, grachten en kleine plassen hebben een slechte of matige kwaliteit. De controle van de metingen door onderzoeksinstituut NIOO-KNAW bevestigt deze conclusie en het sombere beeld van het een kleiner onderzoek vorig jaar. We hebben een samenvatting gemaakt van het rapport.

Het rapport en andere publicaties over waterkwaliteit laten zien dat er nog een grote uitdaging voor ons ligt. Daarom roepen we dan ook op tot actie: overheden, gebruikers en eigenaren: werk aan uw waterkwaliteit via bron-, herstel- en beheermaatregelen.

Resultaten 2019
Uit het onderzoek blijkt dat de waterkwaliteit in Nederland zorgelijk is. De metingen van burgers laten zien dat dat bijna één vijfde van de wateren van goede kwaliteit is. Nog eens één vijfde is van slechte kwaliteit en de rest is van matige kwaliteit of geeft een gemengd beeld. De resultaten van de metingen door experts geven een negatiever beeld. Dit komt omdat zij de hoeveelheid voedingsstoffen in het water nauwkeuriger hebben gemeten. Het bleek dat veel wateren te veel voedingsstoffen bevatten. Uit de controlemetingen blijkt ook dat 65% van de wateren een te hoog stikstofgehalte heeft. Dit is een indicator voor slechte waterkwaliteit. De overheid meet weinig in de kleine wateren. Door de metingen van honderden vrijwilligers, komt nu meer data beschikbaar.

Schoon water is essentieel voor een rijke biodiversiteit. De duizenden burgeronderzoekers die meedoen aan Vang de Watermonsters gaan jaarlijks de waterkwaliteit meten van onze kleine wateren zoals sloten, beken, vennen, plassen en beken. Met de meetgegevens kunnen wij jaarlijks laten zien hoe het is gesteld met de waterkwaliteit en aandacht vragen voor concrete maatregelen van de grootste vervuilers zoals mest, bestrijdingsmiddelen, riooloverstort en medicijnresten.

• Wees zuinig met drinkwater
• Spoel geen medicijnen of vochtige doekjes door het toilet
• Maak een bewuste keuze in de supermarkt
• Vergroen je tuin
• Gebruik geen bestrijdingsmiddelen in je tuin of op het balkon
• Help de waterkwaliteit in kaart brengen met Vang de Watermonsters