Als je boodschappen doet, kies je dan voor biologisch? Vaak neig je in de supermarkt naar het goedkopere product, want biologisch is wat duurder. Toch is het goed om te bedenken wat er uiteindelijk op jouw bord belandt.
Biologisch eten wordt geproduceerd volgens de eisen van de biologische wetgeving. Eén van de uitgangspunten hiervan is dat er zo natuurlijk mogelijk wordt gewerkt. Voor plantaardige productie betekent dit onder andere dat voedsel wordt geproduceerd zonder het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen en kunstmest. Het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen is slecht voor de bodem, dierenwelzijn en de gezondheid van de mens. Zo zorgen deze giftige middelen voor bijvoorbeeld bijensterfte en voor een verhoogd risico op ziektes zoals Parkinson. In kunstmest zitten chemische stoffen die ervoor zorgen dat gewassen sneller gaan groeien. Maar ze zorgen er ook voor dat de bodem uitgeput raakt. Bij biologische producten is dit niet het geval en wordt er beter voor de bodem en biodiversiteit gezorgd doordat er alleen gebruikt wordt gemaakt van natuurlijke mest.
Wat is het verschil tussen vegetarisch, vegan en biologisch?
Vaak worden de termen vegetarisch, vegan(istisch) en biologisch door elkaar gehaald. Alle drie hebben ze te maken met ons eten, maar ze betekenen elk iets anders. Het grootste verschil tussen vegetarisch en veganistisch is dat vegetariërs geen vlees, vis of gevogelte eten, terwijl veganisten helemaal geen dierlijke producten gebruiken, inclusief zuivel, eieren, honing en andere dierlijke producten. Bij biologisch eten gaat het niet over een bepaald dieet dat je volgt, maar de manier waarop producten worden geproduceerd en geteeld.
Een van de grootste voordelen van biologisch eten is dus dat er geen kunstmest en chemische bestrijdingsmiddelen worden gebruikt bij de teelt. Er wordt gebruik gemaakt van dierlijke mest, wat veel gezonder is voor de bodem. Het gebruik van kunstmest zorgt er voor dat de bodem uitgeput raakt. Hierdoor groeit er minder op de grond, is het gebied minder aantrekkelijk voor dieren en slaat de bodem minder CO2 op. Deze gebieden zijn dan ook kwetsbaarder voor de extreme weersomstandigheden zoals droogte of hevige regen.
Strikte regels bestrijdingsmiddelen
Een ander belangrijk voordeel is dat er met biologische teelt strikte regels zijn voor het gebruik van bestrijdingsmiddelen. De focus ligt vooral op het voorkomen van plagen en ziektes, waardoor er geen middelen gebruikt hoeven te worden. Denk aan preventieve maatregelen zoals een gezonde bodemkwaliteit en meer biodiversiteit op het land. Het inzetten van bestrijdingsmiddelen wordt alleen als laatste redmiddel toegelaten én er mogen alleen biologische middelen gebruikt worden. Dit betekent ook dat er minder giftige stoffen op het voedsel achterblijven, waardoor je minder wordt blootgesteld aan potentieel schadelijk stoffen.
Daarnaast is biologische landbouw extensiever dan gangbare landbouw. Dit betekent dat er minder vee per hectare loopt en er meer ruimte is voor natuur. Extensieve landbouw kan dan wel minder opbrengst per hectare opleveren, maar het land is beter in balans met de omgeving en er zijn minder importproducten nodig.
Minder meststoffen
Biologische boeren werken grondgebonden. Dat betekent dat alle mest op landbouwgrond kan worden gebruikt en er geen mestoverschot is. Dieraantallen worden hierop afgestemd. In mest zitten de stoffen fosfaat, ammoniak en nitraat. Door de regen en de wind kunnen deze stoffen de bodem en het (grond)water vervuilen. Met kunstmest is dit effect nóg groter. Sommige (water)planten gaan door een overschot aan mest veel harder groeien en overwoekeren andere planten, waardoor verschillende soorten planten, vissen en insecten verdwijnen. Minder mest betekent dus een schonere leefomgeving!
Het belangrijkste is om bewust te zijn van wat je eet en waar het vandaan komt. Biologische producten helpen hierbij. Deze producten zijn te herkennen aan het biologische keurmerk op de verpakking. Dit keurmerk staat op alle biologische producten die in de Europese Unie zijn geproduceerd. Het zegt dat het product voldoet aan de Europese wettelijke normen voor biologische productie. Producten met dit keurmerk zijn dus goed als je biologisch wil eten.
Het is ook beter om biologisch vlees, eieren en melk te kopen, omdat dit wordt geproduceerd met respect voor het dier en door grondgebonden te werken er geen mestoverschot is.
Als je biologisch eten te duur vindt kan je nog steeds verstandig boodschappen doen, er zijn talloze plekken en websites waar biologische producten verkocht worden. Daarnaast zijn er allerlei lokale initiatieven waar je rechtstreeks producten van de boer kunt ophalen of zelfs bij je thuis kan laten bezorgen, bijvoorbeeld een groentetas. Verder kun je ook bij supermarkten (zeker de biologische) ’s ochtends vroeg of tegen sluitingstijd zoeken naar afgeprijsde producten. En dan zijn er nog allerlei biologische markten door het hele land. Hoe meer mensen biologische producten gaan kopen hoe goedkoper ze uiteindelijk kunnen worden.
Naast biologische productie, kan in Nederland ook op andere manieren worden gewerkt aan een lagere milieulast in de landbouw. In Denemarken heeft de overheid jaren geleden al regels ingevoerd die hun onbespoten vruchten afwerpen. Het gebruik en de verkoop van de meest schadelijke middelen is gedaald, maar de oogst heeft er niet onder te lijden. Dit bereikten ze door telers belasting te laten betalen voor chemische bestrijdingsmiddelen die heel giftig zijn. Ook wordt de bestrijdingsmiddelenbelasting terugbetaald als subsidie aan de boeren. Daarnaast moeten telers nauwkeurig bijhouden hoeveel bestrijdingsmiddelen ze op hun groente en fruit gebruiken. Ook bieden alle bedrijven vanuit de overheid alleen biologisch eten aan. Nederland zou aan deze regels een voorbeeld kunnen nemen.
