Meer groene stroom opwekken is heel belangrijk om Nederland verder te verduurzamen. Maar die verandering brengt ook uitdagingen met zich mee. Er kunnen problemen op het elektriciteitsnet ontstaan als we meer zonne- en windenergie opwekken dan we gebruiken, of juist wanneer er door gebrek aan zon en wind te weinig wordt opgewekt. Gelukkig zijn daar ook oplossingen voor. Je leest er meer over in dit artikel.
Groene stroom is afhankelijk van het weer. Soms wek je meer op, soms minder. Als er op een bepaald moment heel veel groene stroom wordt opgewekt, kan het elektriciteitsnet dit nu nog niet altijd . Er is dan een tekort aan capaciteit om alle stroom te vervoeren, waardoor er als het ware een file op het energienet ontstaat. Je krijgt dan niet alle benodigde stroom waar je het hebben wil. Daarnaast gaan we steeds meer stroom gebruiken door elektrificatie (denk aan de overstap naar elektrisch rijden en koken) en dan met name op specifieke momenten. Er kan dan een zogeheten piekbelasting ontstaan op het net. Het kan dan gebeuren dat alle opgewekte en benodigde stroom niet meer getransporteerd kan worden naar waar het nodig is. Als dit niet wordt aangepakt, wordt het ook lastiger om meer wind- en zonneparken te ontwikkelen. De stroom die we daar gaan opwekken, moeten we wel kunnen krijgen waar het nodig is.
De oplossing: technieken doorontwikkelen
We moeten het elektriciteitsnet uitbreiden om het toenemende aanbod van elektriciteit aan te kunnen. Maar we moeten ook meer mogelijkheden ontwikkelen om elektriciteit uit te wisselen met omringende landen of om te hoge pieken in de opwek op te vangen door stroom tijdelijk op te slaan.
Op sommige dagen is het ontzettend zonnig of waait het heel erg hard. We kunnen dan heel veel groene stroom opwekken met zonnepanelen en windmolens. Op deze dagen kan het voorkomen dat er meer stroom wordt opgewekt dan er gebruikt wordt. Op die momenten wordt de productie van groene stroom nu nog stopgezet om problemen op het net te voorkomen. Dat is ontzettend zonde vanwege de groene stroom die we daardoor mislopen.
De oplossing: opslagmogelijkheden voor groene stroom
In Nederland moeten we meer mogelijkheden inzetten om overtollige groene stroom op te slaan voor momenten dat er juist minder groene stroom wordt geproduceerd. Op die manier kunnen we meer groene stroom gebruiken. Groene stroom kunnen opslaan is belangrijk op korte termijn (zoals opslag voor enkele uren tot dagen in batterijen), maar ook op de lange termijn (zoals opslag voor gehele seizoenen in de vorm van groene waterstof).
In Nederland kennen we genoeg sombere dagen waarop er ook nog eens geen zuchtje wind staat. Waar halen we dan onze groene stroom vandaan als we wel massaal onze huizen elektrisch willen verwarmen of de was willen doen? Helaas zijn daar nu nog weinig oplossingen voor. Nu moeten elektriciteitscentrales die werken op gas en kolen grijze stroom produceren om te voldoen aan onze vraag naar elektriciteit. Zonder aanvullende wet- en regelgeving blijven we daardoor lang afhankelijk van grijze stroom.
De oplossing: klimaatneutraal flexibel vermogen
We hebben klimaatneutrale technieken nodig waardoor we groene stroom optimaal kunnen benutten en naar behoefte kunnen inzetten. Zo kunnen we verder verduurzamen en een energiesysteem maken zonder elektriciteitscentrales die op fossiele brandstoffen draaien. Een voorbeeld van een klimaatneutrale techniek is de opslag van energie waarbij we tijdens een tekort aan ‘verse’ groene stroom kunnen gebruiken die we eerder hebben opgeslagen toen we juist meer opwekten dan nodig was. Maar denk ook aan een flexibelere afname van stroom, die is aangepast aan het aanbod van groene energie. Een voorbeeld is het slim laden van auto’s op het moment dat er veel stroom beschikbaar is.
In ons Flexmanifest hebben we politici opgeroepen om werk te maken van deze oplossingen. We hebben met marktpartijen, netbeheerders en andere experts workshops gehouden en gesprekken gevoerd. Hierdoor werd voor ons duidelijk wat er precies nodig is om het Nederlandse elektriciteitssysteem op een betrouwbare en snelle manier volledig te verduurzamen met klimaatneutraal flexibel vermogen. De belangrijkste aanbevelingen verwerkten we in een Flexmanifest dat wij op 6 september 2022 aanboden aan de leden van de vaste Kamercommissie voor Economische Zaken en Klimaat. Het manifest hebben we opgesteld samen met Energie-Nederland, Greenchoice, Eneco, Engie, Vattenfall, Giga Storage, Essent en Gasunie.
