De Nederlandse overheid heeft als doel om in 2030 50 procent minder primaire grondstoffen te gebruiken en in 2050 zelfs volledig circulair te zijn. Dit doel is belangrijk, omdat ons grondstoffengebruik grote schade aanricht aan het klimaat en landschap, en de natuur. Bovendien zijn we hierdoor afhankelijk van import. Maar het doel om minder grondstoffen te gebruiken, behalen we niet vanzelf en ook niet door alleen beter te recyclen. Het is belangrijk dat de overheid en bedrijven hun beleid en inspanningen focussen op een goede combinatie van circulaire oplossingen. Niet alleen recycling, maar bijvoorbeeld ook levensduurverlenging en materiaalefficiëntie.
Twee derde van de CO2-uitstoot van de Europese industrie komt door de productie en verwerking van vier materialen: cement, staal, aluminium en plastics. Uit ons onderzoek blijkt dat we veel minder hiervan nodig hebben als we meerdere circulaire oplossingen combineren voor producten die deze materialen veel gebruiken. Dat zijn woningen, auto’s en plastic verpakkingen. We hebben dan in 2030 56 procent minder van deze grondstoffen nodig dan wat nodig is als we door blijven produceren en consumeren op de huidige manier. Dit biedt de industrie kansen om met veel minder materialen in dezelfde behoefte te voorzien. Ook leidt een circulaire aanpak voor deze productgroepen tot veel klimaatwinst door minder CO2-uitstoot.
De afgelopen jaren gebruiken we steeds meer en grotere producten, zoals auto's. Daardoor hebben we wereldwijd de afgelopen zes jaar net zo veel grondstoffen gebruikt als in de hele twintigste eeuw. En wordt maar liefst zestig procent van de klimaatverandering veroorzaakt door de winning en verwerking van grondstoffen. De belangrijkste bijdragers aan de CO2-uitstoot zijn cement, staal, aluminium en plastic.
De bouw verbruikt erg veel materialen, maar gelukkig kunnen we veel besparen met circulaire oplossingen. Voorbeelden van circulaire oplossingen in de bouw zijn: transformeren (zoals van leegstaande kantoren woningen maken), extra verdiepingen plaatsen op bestaande gebouwen en bestaande woningen splitsen. Deze circulaire manier van bouwen zorgt ervoor dat we meer woonruimte kunnen realiseren dan wanneer we enkel nieuwe huizen bouwen. Ook zijn er veel minder grondstoffen en materialen nodig als we bestaande gebouwen en bouwmateriaal hergebruiken. De bouw kan zo tot wel 55 procent aan grondstoffen besparen ten opzichte van alleen nieuwbouw. Het is daarbij belangrijk dat de overheid deze manier van bouwen met regels en financiële steun stimuleert. Zo kunnen er meer huizen bij worden gebouwd terwijl we tegelijkertijd grondstoffen besparen.
De industrie gebruikt veel staal, aluminium en plastics om auto’s te maken. De komende jaren wordt dit alleen nog maar meer. In Nederland rijden namelijk steeds meer auto’s rond en daarbij kiezen we vaker voor grotere en zwaardere auto’s, zoals SUV’s. Daardoor zal ons materiaalgebruik voor auto’s flink stijgen richting het jaar 2030. We kunnen dit beperken door circulaire oplossingen waarbij we lichtere auto’s maken om materiaal te besparen en vaker voor een deelauto kiezen, zodat er minder auto’s nodig zijn. Ook is het belangrijk dat autoproducenten veel meer gerecycled materiaal toepassen in auto’s. Alleen door om te schakelen naar een combinatie van deze circulaire oplossingen kan de vraag naar nieuwe grondstoffen voor auto’s omlaag. De auto-industrie kan zo tot 51 procent minder nieuw staal, aluminium en plastic gebruiken in 2030 dan zonder deze oplossingen.
Vanwege de overvloed aan wegwerpverpakkingen, gebruiken we in Nederland veel plastic voor verpakkingen (maar liefst 30%). Door de korte levensduur zorgen deze verpakkingen voor veel afval en daarmee voor veel overlast en belasting van het milieu. Maar ook hier biedt een circulaire aanpak een oplossing. We hebben veel minder plastic nodig als we verpakkingen lichter maken, veel meer hergebruiken en meer gerecycled plastic gebruiken. Dit vraagt wel om een systeemverandering. Bedrijven en hun klanten zijn namelijk gewend aan een systeem waar ‘weggooigemak’ centraal staat. Zij moeten leren dat hergebruik ook werkt en afscheid nemen van de wegwerpverpakking. Als dat lukt, leiden deze circulaire oplossingen tot zo’n 43 procent minder vraag naar nieuw plastic voor verpakkingen. Dat gaat om vele kilotonnen nieuw plastic per jaar.
Bij Natuur & Milieu gebruiken wij dit onderzoek om het gesprek aan te gaan met ambtenaren en politici over deze oplossingen. Wij dringen aan op goede wetten en regels die bijdragen aan een circulaire economie. Daarbij willen wij dat zuiniger gebruik van grondstoffen in diverse bedrijfstakken aantrekkelijker en makkelijker wordt, we verspilling en vervuiling verminderen en klimaatverandering tegengaan. Lees meer over hoe wij werken aan een circulaire economie.
