Opinie: kwaliteit van ons water moet prioriteit worden

De strijd om de kiezer is losgebarsten bij de waterschappen en de provincies. De belangrijkste onderwerpen van de campagnes zijn stikstof, extreem weer en waterzuivering. Waterkwaliteit krijgt helaas nauwelijks aandacht, terwijl het met ons water zeer beroerd is gesteld. Slechts 1 procent voldoet aan de normen die Europa stelt: de natuur in en rondom het water dendert achteruit. Ook wordt het steeds lastiger om van het vervuilde water betaalbaar en veilig kraanwater te maken.

De komende vier jaar moet de waterkwaliteit daarom vol op het netvlies staan van de nieuwe bestuurders. Een wateroppervlak waarin wolken en bomen worden weerspiegeld. Water waarin je vissen ziet zwemmen, waarbij je libellen ziet rondvliegen en kikkers zonnebaden. Helaas is dat inmiddels een beeld dat je eerder herkent van een oude schoolprent dan als aanblik van een Nederlandse sloot. Uit onderzoek blijkt dat slechts één op de vijf kleine wateren een voldoende krijgt. Wie uitzoomt naar de grotere wateren komt tot de zorgwekkende conclusie dat geen enkel Nederlandse waterlichaam aan de kwaliteitseisen voldoet. Oorzaken: bestrijdingsmiddelen, mest, medicijnresten, microplastics en riool- overstort.

Zelfs in natuurgebieden is het water vaak niet schoon. Vennetjes liggen aan het schoonwaterinfuus om ze leefbaar te houden voor planten en dieren. Toch moet ook Nederland in vier jaar aan de Europese richtlijnen voor schoon oppervlaktewater voldoen. Experts vrezen dat het onvermogen van de overheid om de waterkwaliteit te verbeteren, gaat leiden tot een nog grotere crisis dan die rond stikstof. Met hoge boetes en het stopzetten van vergunningverlening als gevolg. Het verbeteren van de waterkwaliteit is dus van groot belang. Provincies zijn daarbij bepalend, omdat zij met boeren en andere betrokkenen de gebiedsplannen ontwerpen.

Die moeten zorgen voor fikse stikstofreductie en natuurherstel, maar ook dat we de Europese waterdoelen halen. Waterschappen zijn van belang, omdat zij invulling geven aan lokaal beleid om vervuiling met mest en bestrijdingsmiddelen te voorkomen. Maatregelen die écht helpen kosten geld en tijd, maar vergen vaak ook een andere manier van denken. Neem schadelijke stoffen: met intensieve zuivering worden deze zo veel mogelijk uit het water gehaald. Het zou veel effectiever zijn om te voorkomen dat ze in het water terechtkomen. Door spuitvrije zones rondom sloten en andere wateren, zodat mest en bestrijdingsmiddelen er niet in terecht komen. Minder mest en bestrijdingsmiddelen is ook van belang voor het grondwater. Dit soort maatregelen leiden vaak wel tot hogere kosten en een lagere opbrengst voor de boer. Ketenpartijen zoals supermarkten willen wél goede producten met weinig milieu-impact vragen, maar de boer nauwelijks vergoeden. Zij zouden langjarige vergoedingen moeten medefinancieren. Nederland heeft bestuurders nodig die de watercrisis willen voorkomen. Stem daarom op bestuurders die de moed hebben om waterkwaliteit tot speerpunt te maken.

Die impopulaire maatregelen durven nemen en die machtige ketenpartijen dwingen om hun verantwoordelijkheid te nemen.

Dit artikel verscheen op 9 maart 2023 in het AD.