Oekraïense kinderen deden mee aan Vang de Watermonsters

Door de kwaliteit van nabije kleine wateren te meten, leerden de kinderen de omgeving, omwonenden en de natuur beter kennen. En niet onbelangrijk: met 57 gemeten sloten, vennen en plassen leverden zij een belangrijke bijdrage aan de verbetering van de waterkwaliteit. En dat is hard nodig. Kleine wateren zoals slootjes, vennen en grachten zijn namelijk een blinde vlek in de huidige onderzoeken. Dit terwijl de kleine wateren heel belangrijk zijn voor het welzijn van dieren, planten en uiteindelijk ook voor de mens. Met Vang de Watermonsters brengen wij de waterkwaliteit van kleine wateren in kaart. Zo kunnen wij problemen op tijd te herkennen, bewustzijn te creëren voor waterkwaliteit en meer concrete maatregelen eisen van de politiek.

‘Via het Rode Kruis kwam ik in contact met een aantal Oekraïense families die hard opzoek waren naar een leerzame activiteit voor hun kinderen. Waterkwaliteit is een belangrijk thema in Nederland. Maar voor deze kinderen betekende de deelname aan dit onderzoek nog veel meer. Ze leerden dat ze geen gasten, maar een waardevolle toevoeging aan de gemeenschap zijn. Groen is daarnaast goed voor de fysieke en mentale gezondheid. Ook dat was een reden waarom wij aan dit onderzoek mee wilden doen. Soms gingen we na het meten een middagje zwemmen met de kinderen, lekker in de natuur’, vertelt Katja die gespecialiseerd is in aard- en milieuwetenschappen én citizen science.

Om de kinderen extra te motiveren, heeft Katja een speelcomponent toegevoegd: ‘Voor elk gemeten watertje kregen de onderzoeksteams punten. Voor een goede spreiding van de meetlocaties en niet eerder gevonden waterdieren gaf ik bonuspunten. We hebben meerdere keren contact opgenomen met andere burgerwetenschappers om onze ‘nieuw’ gevonden waterdieren te identificeren. De kinderen gingen zo gedreven en nauwkeurig te werk dat we na twee dagen nauwelijks nog hoefden te helpen. Hun identiteit veranderde: ze waren geen vluchtelingen meer, maar onderzoekers. Er zijn zelfs hele blogs en Instagramfilmpjes aan gewijd.’

Door de hele dag door Almelo en omgeving te fietsen, ontmoetten de kinderen veel buurtbewoners: ‘Een onderzoeksgroepje kwam een mevrouw tegen die zich als ambtenaar bij de gemeente Almelo bezighoudt met het schoonhouden van de stad. Heel toevallig! Zij zag dat de kinderen het afval rondom de sloot aan het oprapen waren en fietste vervolgens langs huis om ons met afvaltangen en kleurrijke handschoenen te voorzien. Een ander groepje kreeg ijsjes van een buurtbewoonster. Geweldig om te zien hoe deze connecties ontstaan.’

De vier onderzoeksteams waren dagelijks bezig in de natuur, spraken omwonenden en leerden spelenderwijs over het belang van goede waterkwaliteit. ‘Met elke dag zagen we het aantal gemeten wateren toenemen op de online kaart van Vang de Watermonsters. Dat gaf ons het gevoel deel uit te maken van iets groters. Al sinds de start van dit onderzoek krijg ik de vraag wat het volgende projectje wordt waar we aan deelnemen.’

Afsluitend aan het onderzoek ging onze aquatisch ecoloog Rosan van Halsema langs bij de kinderen om vragen te beantwoorden en feedback op te halen. ‘De kinderen vertelden Rosan met veel trots over hun bevindingen. Zo hadden zij bijvoorbeeld een waterdier gevonden dat leek op een krab. Rosan legde ons uit dat wat wij gevonden hadden eigenlijk een soort kreeft was die normaal niet in Nederland voorkomt. De kinderen vonden het zo geweldig om meer te leren over waterdieren, dat een paar van hen later ook ecoloog willen worden. Net als Rosan’, vertelt Katja.