Frequent flyer programma's, dat kan echt niet meer

Net als Duitsland moet Nederland een rem zetten op de bonus voor veelvliegen, vindt Koenraad Backers, programmaleider luchtvaart bij Natuur & Milieu.

Begin deze zomer besloot het kabinet dat Schiphol moet gaan krimpen met 60.000 vluchten. De groei van luchthaven Schiphol verwoestte teveel. Kritiek was er uiteraard ook: kunnen we nog wel op vliegvakantie of wordt vliegen alleen voor de happy few? Blijft Nederland nog wel interessant genoeg als handelsland en vestigingsoord voor buitenlandse bedrijven?

In deze discussies wordt vaak de suggestie gewekt dat alle vluchten van belang zijn, voor zuurverdiende vakanties of vanwege grote zakelijke belangen. Naast de vraag hoe het particuliere en zakelijke belang zich verhouden tot publieke belangen als het klimaat en een leefbaar land, valt nog iets anders op. De onwenselijke praktijk van frequent flyer programma’s blijft buiten schot.

De cijfers van onze luchtvaartsector tonen dat acht procent van de Nederlanders 40 procent van de vluchten maakt. Deze veelvliegers maken meer dan vier reizen per jaar, vooral zakelijk. Ze doen bijna allemaal mee aan frequent flyer programma’s, met voordelen als meer beenruimte, eerdere boarding, upgrade naar businessclass én gratis vliegtickets. Maar liefst vier tot twaalf procent van de beschikbare stoelen wordt gebruikt voor beloningen uit frequent flyer programma’s.

Om punten te sparen kunnen reizigers extra lange vluchten maken, extra transfers accepteren. Wie hiermee een hoge ‘status’ heeft opgebouwd moet bovendien blijven vliegen om deze positie te behouden. Een keer de trein boeken is dan ook geen optie meer. In de praktijk blijkt dat mensen hun gratis tickets vooral inzetten voor een extra vakantie of als leuk cadeautje voor de kinderen.

Vliegtuigmaatschappijen moedigen zo de kleine groep veelvliegers aan nóg meer te gaan vliegen, gratis of tegen een minimale vergoeding. Daarbij is het ook nog zo dat de kosten van de zakelijke vluchten bij de werkgever liggen, maar de baten ervan onbelast neerstrijken bij de werknemer. Duitsland heeft besloten dat dit onwenselijk is, en heeft bepaald dat de inkomsten uit dit soort loyaliteitsprogramma’s gewoon belast moeten worden.

Onze overheid moet een verbod instellen op frequent flyer programma’s. Een verbod zal de gemiddelde vakantievlieger niet raken, en ook de bewust vliegende zakelijke reiziger niet. Het levert ons wel forse CO2- en stikstofreductie op en veel minder herrie. Afkomstig van vluchten die zonder dit soort programma’s niemand zou maken.

Verschenen in Trouw op 12 augustus 2022