Help mensen in de strijd tegen energiearmoede: ‘Fix de huizen, niet alleen de energierekening’

De energierekening stijgt voor iedereen die met gas verwarmt, want gas wordt de komende jaren onverbiddelijk duurder: een stijging van gemiddeld €195 per jaar in 2030. Als het kabinet niets doet, stijgt daardoor het aantal huishoudens in energiearmoede in 2030 met 31 procent: 112.000 extra huishoudens kunnen hun energierekening dan niet meer betalen, bovenop de 365.000 die dit probleem nu al ervaren.

Het kabinet kan de problemen die ontstaan door energieverspilling en -armoede van huishoudens bij de kern aanpakken: isoleer huizen die nog steeds afhankelijk zijn van gas en sluit ze aan op gasvrije verwarmingstechnieken, zoals warmtepompen en warmtenetten.

Nu nog geeft het kabinet miljoenen euro’s uit aan tijdelijke compensatie voor mensen in energiearmoede. Dit is dweilen met de kraan open: naarmate de gasprijs stijgt is steeds meer geld nodig om de nood te lenigen van deze financieel kwetsbare gezinnen, die bovendien steeds meer afhankelijkheid voelen van de grillen van de politiek om bij te springen, in plaats van hen écht te helpen. Tegelijkertijd maken huiseigenaren die wél geld hebben gebruik van gunstige subsidies en goedkope leningen om hun woning te verduurzamen en de energierekening structureel te verlagen. Dat is goed voor de verduurzaming van Nederland, maar ondertussen missen bijna een half miljoen Nederlanders de boot. Zij kunnen hun energierekening alleen omlaag brengen door in de kou te gaan zitten. Dat maakt hen ook fysiek en mentaal kwetsbaar.

Natuur & Milieu, de Energiebank en de FIXbrigade willen dat het kabinet de energieverspilling en daarmee dreigende groei van energiearmoede fundamenteel aanpakt. Dat kan door met overheidsgeld woningisolatie en verwarming met warmtepompen en warmtenetten bereikbaar te maken voor huishoudens die in de klem zitten. De beste manier om deze huishoudens te bereiken is gebruik te maken van lokale energiehulpnetwerken; zij zijn daar bekend en komen makkelijk bij mensen thuis voor persoonlijk advies. Het kabinet slaat daarmee twee vliegen in één klap: de energierekening gaat blijvend omlaag en de stagnatie die dreigt bij de verduurzaming van huizen wordt voorkomen.

Een belangrijke bron van financiering is het Europese Social Climate Fund, aangevuld met geld uit het nationale Klimaatfonds. Ook is het mogelijk progressieve belasting in te stellen op gas en elektriciteit: de huishoudens met een bovengemiddeld hoog gasverbruik betalen dan mee aan de financiering van maatregelen voor huishoudens in energiearmoede. Om de energierekening voor deze huishoudens structureel te halveren is tussen nu en 2030 een bedrag van 4,3 miljard euro nodig. Dat is 840 miljoen per jaar waarmee het kabinet kan zorgen dat deze huishoudens er voor altijd warm bij zitten. Bovendien lost het dan de belofte in om werk te maken van de energierekening voor huishoudens in energiearmoede.

‘Fix de Huizen, niet alleen de rekening’, is de oproep van Natuur & Milieu, de Energiebank en de FIXbrigade aan het kabinet. Met de overheidsinvesteringen en hulp die deze partijen voorstellen, wordt voorkomen dat een warm huis voor honderdduizenden Nederlanders een onbereikbare luxe wordt.