Vang de Watermonsters

Het onderzoeksrapport van Vang de Watermonsters is nu beschikbaar en onthult een duidelijk beeld: slechts 22% van de kleine wateren heeft een goede waterkwaliteit. De overige 78% heeft een matige tot slechte waterkwaliteit, met kenmerken zoals een gebrek aan planten en waterdieren, overmatige meststoffen of troebelheid. In onderstaand nieuwsbericht lees je over onze belangrijkste bevindingen en hoe we ons sterk maken voor concrete stappen om de waterkwaliteit in Nederland te verbeteren.

De waterkwaliteit is bekend

Hoe zijn we tot het eindoordeel gekomen?

Om de waterkwaliteit te beoordelen, hebben we vijf aspecten in onze analyse meegenomen: waterplanten, helderheid, voedingsstoffen, waterdieren en de ecosysteemtoestand:

  1. Waterplanten. Waterplanten zijn cruciaal voor de waterkwaliteit omdat ze schuilplaatsen bieden aan waterdieren en zuurstof genereren. Ze spelen een essentiële rol bij het handhaven van goede waterkwaliteit. Overmatige begroeiing met kroos of drijvende planten kan de groei van onderwaterplanten belemmeren.
  2. Helderheid. De helderheid van het water is een belangrijke indicator voor waterkwaliteit. Elk type waterlichaam (plas, ven, vijver, gracht of sloot) heeft een optimale doorzichtdiepte voor de groei van onderwaterplanten.
  3. Voedingsstoffen. De aanwezigheid van de voedingsstoffen stikstof en fosfor is eveneens een belangrijke indicator voor waterkwaliteit. Overmatige hoeveelheden voedingsstoffen kunnen leiden tot de groei van algen en kroos, wat zonlicht blokkeert en de waterkwaliteit verslechtert.
  4. Waterdieren. Een diverse populatie van waterdieren wijst vaak op goede waterkwaliteit. Het eindoordeel over waterkwaliteit is gebaseerd op aangetroffen groepen waterdieren en hun indicatie van slechte, matige of goede waterkwaliteit.
  5. Ecosysteemtoestand: De toestand van het ecosysteem is te herkennen aan kenmerken zoals kroos, troebel of helder water en onderwaterplanten. Helder water met diverse planten en dieren wijst op een gezond ecosysteem. Veel kroos daarentegen wijst op een ongezond ecosysteem.
Twee burgerwetenschappers vangen watermonsters
Burgerwetenschappers meten de kwaliteit van een klein water in de stad
Burgerwetenschappers meten de waterkwaliteit

Kaart met metingen

Hoe zit het met de waterkwaliteit?

Dankzij de onvermoeibare inzet van onze burgerwetenschappers hebben we in 2023 de waterkwaliteit van 3292 sloten, vennen, plassen en grachten in kaart gebracht – een nieuw record voor ons burgeronderzoek! Door op de kaart hieronder op een meetlocatie te klikken, kun je de waterkwaliteit van elk gemeten watertje bekijken.

Legenda

  • Eindoordeel sloot: Goed
  • Eindoordeel sloot: Matig
  • Eindoordeel sloot: Slecht
  • Eindoordeel sloot: Incompleet

Meten is meer dan weten

Als er nu niets gebeurt, krijgen de planten en dieren in en rond het water door de aanhoudend slechte waterkwaliteit geen gelegenheid te herstellen. Daarnaast gaat Nederland de uiterlijke deadline om te voldoen aan de Europese Kaderrichtlijn Water in 2027 zeker niet halen. Het is de hoogste tijd om waterkwaliteit de aandacht te geven die het verdient. Met jouw meetgegevens kunnen we meer te weten komen over de kleine wateren in ons land, krijgen we beter grip op hoe we watervervuiling kunnen verminderen én kunnen we alle betrokken partijen tot actie aanzetten!

Veelgestelde vragen

Voor alle burgerwetenschappers

Hoe is het eindoordeel tot stand gekomen?

Om de waterkwaliteit te beoordelen, hebben we vijf aspecten in onze analyse meegenomen: waterplanten, de helderheid van het water, voedingsstoffen, waterdieren en de ecosysteemtoestand. Verder bovenaan deze website vind je meer uitleg over de diverse aspecten.

Waarom zie ik geen eindoordeel staan bij mijn water?

Als er geen eindoordeel bij het door jou gemeten water staat, kunnen daar twee reden voor zijn. Het kan zijn dat je meting incompleet was. Of misschien hebben we jouw watermonsters niet ontvangen of zijn jouw meetgegevens online niet goed doorgekomen. Niet getreurd! Volgend jaar kun je opnieuw watermonsters vangen.

Waarom zijn de waterdieren dit jaar wél meegenomen in de analyse?

Onderzoekers van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) werkten deze zomer samen met burgerwetenschappers om te achterhalen welke dieren wel en niet correct worden herkend. Na deze validatie hebben we besloten om de waterdieren dit jaar wél mee te nemen in de beoordeling van de waterkwaliteit. Uit de validatie is een selectie van waterdieren voortgekomen, op basis waarvan we kunnen aangeven of de waterkwaliteit goed, matig of slecht is.

Komt er nog een onderzoekrapport?

In november publiceren we het onderzoeksrapport met uitgebreidere details, een algemene conclusie en aanbevelingen over hoe de waterkwaliteit in Nederland verbeterd kan worden. In het rapport kun je het overzicht van de waterkwaliteit in kleine wateren in het hele land op basis van alle metingen bekijken.

Wat wordt er met de onderzoeksresultaten gedaan?

Vang de Watermonsters speelt een cruciale rol in onze aanpak voor schoon water. We gebruiken de resultaten om bewustzijn te creëren over waterkwaliteit en om concrete acties te eisen van de politiek en beleidsmakers. Zij kunnen het verschil maken door passende wetten en regels op te stellen. Om de oorzaken van watervervuiling aan te pakken, werken wij daarnaast samen met boeren en de overheid aan de overstap naar duurzame natuurinclusieve kringlooplandbouw met minder mest en bestrijdingsmiddelen. Lees meer over ons project schoon water.

Waar kan ik me aanmelden voor Vang de Watermonsters 2024?

Heb je dit jaar deelgenomen aan Vang de Watermonsters? Dan ontvang je volgend jaar automatisch een uitnodiging via e-mail. Wil je voor het eerst meedoen volgend jaar? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief van Natuur & Milieu, zodat we je op de hoogte kunnen houden van de inschrijvingen voor het volgende jaar.

Kan ik veilig zwemmen in een water met een positief resultaat?

De resultaten geven een algemeen beeld van de waterkwaliteit, maar niet van de veiligheid om te zwemmen. Zwemwater wordt beoordeeld op de aanwezigheid van blauwalg en verschillende soorten bacteriën, waaronder enterococcen en E.coli. Voor informatie over waar je veilig kunt zwemmen, kun je terecht op www.zwemwater.nl.

Kan ik zelf iets doen om de waterkwaliteit te verbeteren?

Dat kan zeker! Je kunt zwerfafval opruimen aan de waterkant, tegels uit je tuin halen en vervangen door planten. De eendjes kun je beter hun eigen voedsel laten zoeken. Verder kun je biologisch geteelde planten in je tuin zetten en chemische middelen vermijden. Een regenton werkt goed om het hemelwater los te koppelen van het riool. Verf, chemische schoonmaakmiddelen en frituurolie kun je het beste naar een milieustraat brengen, en ook overbodige medicijnen kunnen naar de milieustraat of terug naar de apotheek.

Mijn vraag staat hier niet tussen, wat nu?

Heb je nog vragen die wij niet beantwoorden in onze FAQ? Stuur gerust een e-mail naar vangdewatermonsters@natuurenmilieu.nl.