Vliegbelasting in Nederland

De huidige vliegbelasting (begin 2025) is in Nederland ongeveer 29 euro. Dit is een vast bedrag per vertrekkende passagier, ongeacht de bestemming of afstand. Dit betekent dat een reiziger naar Parijs evenveel belasting betaalt, als iemand die naar New York vliegt. Vóór 2021 betaalden we helemaal geen belasting op vliegtickets. De 29 euro belasting is een goed stap vooruit, maar in veel vliegticketprijzen zijn de maatschappelijke kosten nog niet meegerekend voor de luchtvervuiling, geluidsoverlast en klimaatschade die de vluchten veroorzaken. Denk aan verre vluchten die zo’n tachtig procent van de uitstoot van de luchtvaart veroorzaken. Wij willen daarom dat elke reiziger eerlijk betaalt voor de vervuiling die een vliegreis veroorzaakt.

De vliegbelasting geldt momenteel alleen voor passagiers die hun reis in Nederland beginnen. Dat betekent dat jij nu zo’n 29 euro belasting betaalt als je vanuit Nederland vliegt naar het buitenland. Maar vanaf met name Schiphol vliegen ook heel veel mensen die daar alleen overstappen. Dit zijn transferpassagiers. Zij stappen misschien in hetzelfde vliegtuig als jij, op weg naar Barcelona of New York, maar betalen geen belasting. Dat komt omdat hun reis begon op een andere bestemming. Hetzelfde geldt voor reizigers die met privéjets vanaf Nederlandse luchthavens vertrekken. Zij vallen buiten de regeling en betalen geen belasting, ondanks dat zij per passagier veel meer uitstoten dan commerciële lijnvluchten.

Verder wordt er in Nederland nog geen onderscheid gemaakt tussen verschillende soorten vluchten en passagiers. Daardoor betaal je voor een vlucht naar Barcelona evenveel als voor de intercontinentale vlucht naar New York, terwijl je met een verre vlucht de aarde veel meer belast. Daarvoor is een belasting van 29 euro niet passend. Ook betalen economy– en businessclass-reizigers evenveel. Dat is gek als je bedenkt dat businessclass-stoelen meer ruimte innemen, minder vaak vol zitten, en daardoor de uitstoot per passagier tot drie keer hoger is. We betalen dus nog altijd niet de eerlijke prijs voor de vervuiling die we met vliegreizen veroorzaken.

Vliegen is al heel lang goedkoop gemaakt door hulp van de overheid. Er geldt nog steeds geen btw op vliegtickets en onze overheid heft ook geen accijns op kerosine. Dat is al zo sinds 1946! Deze uitzonderingspositie is toen ingevoerd om internationale samenwerking te bevorderen en met effect. Het heeft geleid tot een enorme groei van het aantal vluchten, maar daardoor ook tot een groeiende klimaatimpact en overlast voor omwonenden. Voor een reis met de trein, bus of veerboot moeten we wel belasting betalen. Daardoor is vliegen vaak goedkoper dan duurzamere reisopties. En dat maakt het moeilijker om voor een milieuvriendelijke keuze te gaan. Gelukkig heeft de overheid daarom in 2021 een eerste stap gezet om dit recht te trekken. Toen is de eerste vliegbelasting ingevoerd. Maar veel vliegtickets, met name voor verre vluchten, zijn nog steeds te goedkoop.

Uit onderzoek van CE Delft (2024) blijkt dat de huidige ticketprijzen, inclusief vliegbelasting, slechts een fractie weerspiegelen van de werkelijke maatschappelijke kosten. Voor verre vluchten wordt naar schatting slechts 3 tot 10 procent van deze kosten doorberekend aan de reiziger. Voor korte vluchten ligt dit percentage hoger, tot ongeveer 70 procent. Een belasting die beter aansluit op de werkelijke impact van vliegen – afhankelijk van afstand, klasse en type toestel – draagt bij aan een eerlijker belastingsysteem en moedigt aan om duurzamer te reizen.

Bij Natuur & Milieu willen we een eerlijke vliegbelasting, waarbij elke reiziger betaalt voor de schade aan ons klimaat. Wij roepen de overheid daarom op om een vliegbelasting in te voeren die:

• Afstandsafhankelijk is: Voor verre vluchten betaal je nu evenveel als voor korte vluchten. Dat is niet eerlijk. Als je verder vliegt, veroorzaak je veel meer CO2-uitstoot en ontstaan er vaak meer niet-CO2-effecten die ook klimaatverandering veroorzaken. Een zwaardere belasting voor lange vluchten is daarom eerlijker.
• Transferpassagiers meerekent: Nu betalen overstappers niets. En dat terwijl ze nauwelijks waarde toevoegen voor onze economie, omdat ze geen voet buiten Schiphol zetten en wel twee keer CO2-uitstoot en geluidsoverlast boven ons land veroorzaken. Dat is niet te verdedigen.
• Vliegklasse-afhankelijk is: Een businessclass-stoel neemt meer ruimte in, waardoor de uitstoot per reiziger tot drie keer hoger ligt dan in economy. Dat moet eerlijk belast worden.
• Privévliegtuigen ook belast: Privévliegtuigen veroorzaken tot 14 keer meer uitstoot per passagier. Dat moet ook eerlijk belast worden.
• Geen uitzonderingen heeft: Het belangrijkste is dat we eerlijk voor onze vervuiling gaan betalen. Daarom moeten we geen uitzonderingen maken voor bestemmingen in EU-landen. Ook moeten we de belasting berekenen op basis van de afstand van de luchthaven waar je vertrekt tot de luchthaven waar je landt.

Wij zetten in op flink hogere vliegbelasting – eerlijke prijzen voor vliegtickets, – waarin de kosten voor vervuiling en overlast zijn meegerekend. En deze prijs betalen we allemaal. Hoe meer vervuiling en overlast, hoe hoger de prijs van een ticket. Steun je ons werk met een gift?