Een waterstoffabriek op zee, is dat een goed idee?

Waterstof is een energiedrager en kan gemaakt door aardgas en stoom onder hoge temperaturen te laten reageren, of door elektrolyse van water (oftewel door water onder stroom te zetten). Waterstof gemaakt met aardgas noemen we fossiele of grijze waterstof. Waterstof gemaakt door elektrolyse met gebruik van hernieuwbare elektriciteit (zoals windenergie) noemen we hernieuwbare of groene waterstof. Er is veel interesse in waterstof die wordt gemaakt met hernieuwbare energie, omdat dit in bepaalde gevallen fossiele brandstoffen kan vervangen. Ook kan het helpen om het elektriciteitsnetwerk stabiel te houden. Daarover lees je later meer.

In Nederland bestonden tot nu toe alleen proeffabrieken om hernieuwbare waterstof te maken, en fabrieken die aardgas gebruikten om grijze waterstof te maken. De fabriek boven de Waddeneilanden moet in 2031 af zijn en wordt (tot nu toe) een van de grootsten, met een capaciteit van 500 megawatt. Dat is veel groter dan de huidige proefinstallaties van enkele megawatts. In totaal komt er straks 21 gigawatt aan windmolens in de Noordzee, daarvan gaat dus slechts een klein deel naar deze waterstoffabriek. Maar het wordt niet de enige fabriek. Er zijn meer plannen voor waterstoffabrieken op of aan zee die op hernieuwbare elektriciteit moeten gaan draaien.

Het productieproces verloopt vergelijkbaar met dat op land, maar op zee is het nog complexer. Op zee zijn de omstandigheden immers anders dan op land. Onderdelen van een fabriek slijten sneller door de zoute en vochtige lucht. Ook moet op dit moment het zeewater nog eerst ontzilt worden, voordat het gebruikt kan om waterstof te maken. Ontzilting kost weer veel energie, waardoor er nog meer energie nodig is dan wanneer er zoet water, zoals rivierwater, wordt gebruikt. Er wordt geëxperimenteerd met zout water in elektrolysers, maar deze techniek staat nog in de kinderschoenen. Ten slotte zorgt de locatie midden in zee ervoor dat storingen langzamer worden verholpen. Het kost de technische dienst immers meer tijd om bij de fabriek te komen dan op land.

Het voordeel van een waterstoffabriek op zee is dat deze dicht bij de energiebron zit. Ook kunnen een aantal oude gaspijpleidingen hergebruikt worden (na enige aanpassingen) om waterstof te vervoeren van zee naar land. Dit laatste is interessant, want hoe verder een windpark van de kust ligt, hoe duurder het wordt om hoogspanningskabels in zee aan te leggen om elektriciteit rechtstreeks van windmolens naar land te brengen. Er zijn dan meer materialen nodig, zoals koper, en er treedt meer energieverlies op in de kabel. Bij waterstof is dat dus anders. Maar als de waterstof aan land niet nuttig gebruikt wordt, blijft het beter om elektriciteitskabels aan te leggen, zodat je de elektriciteit uit de windmolens direct kan gebruiken aan land. De reden hiervoor is dat er veel energie verloren gaat bij het omzetten van de windenergie naar waterstof en daarna weer het omzetten naar elektriciteit.