CO2-heffing voor de industrie

Het is een simpele regel waar we ons allemaal aan moeten houden: als je vervuilt, moet je betalen. Dat is nog niet voldoende het geval bij de industrie. De industrie is verantwoordelijk voor meer dan 20 procent van de totale CO₂-uitstoot in Nederland (gebaseerd op de definitie van het CBS). Over deze uitstoot moet de industrie een CO₂-heffing gaan betalen. De heffing is een bewezen effectief middel om uitstoot tegen te gaan. De kosten van klimaatverandering zijn nu namelijk niet verwerkt in prijzen van producten, waardoor uitstoot van CO₂ te goedkoop is en duurzame alternatieven te duur zijn. Een heffing geeft een economische prikkel aan de industrie om maatregelen te nemen om hun werk te verduurzamen, doordat aan CO₂-uitstoot een prijskaartje komt te hangen. Verduurzamen zij niet? Dan moeten ze een boete betalen: de CO₂-heffing.

In het Klimaatakkoord is afgesproken dat er een nationale CO₂-heffing komt. De overheid heeft inmiddels een wetsvoorstel opgesteld die op 1 januari 2021 ingaat. Het wetsvoorstel omschrijft een CO₂-heffing waarbij ‘vermijdbare’ CO₂ wordt belast. Bij de start van de heffing wordt elke vermijdbare ton CO₂ belast met 30 euro. Dat bedrag loopt op tot 125 euro per ton in 2030. De bedoeling is uiteraard dat bedrijven maatregelen nemen om hun bedrijf te verduurzamen, waardoor ze de heffing niet (meer) hoeven te betalen. Eventuele opbrengsten die ontstaan, omdat bedrijven geen maatregelen nemen, worden teruggesluisd als subsidie voor bedrijven die verduurzamen. Zo wordt duurzaam ondernemen nog aantrekkelijker gemaakt. Natuur & Milieu is blij met deze eerste goede eerste stap.

In de huidige heffing wordt alleen vermijdbare uitstoot belast, in tegenstelling tot een zogeheten ‘vlakke heffing’ waarbij alle uitstoot wordt belast. Wij pleitten al langere tijd voor zo’n vlakke CO₂-heffing, maar het kabinet heeft niet voor deze variant gekozen. De industrie hoeft nu alleen te betalen voor de uitstoot die boven een bepaald gemiddelde komt. Dat gemiddelde heet de ETS-benchmark en is de gemiddelde uitstoot van de best presterende bedrijven in Europa in de betreffende sector. De uitstoot onder de ETS-benchmark is dus gratis.

De industrie krijgt vanwege de coronacrisis tot en met 2024 ook nog eens 20 procent gratis uitstootrechten. Bedrijven mogen daardoor meer uitstoten dan volgens de Europese standaard is toegestaan en hoeven daarover geen heffing te betalen. De totale uitstoot tot 2030 zal daardoor hoger zijn dan zonder deze uitstootrechten.

Uit diverse studies van onder andere De Nederlandsche Bank (DNB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) blijkt dat het risico heel klein is dat bedrijven hun werkzaamheden naar andere landen verhuizen door deze CO₂-heffing. De heffing kan negatief effect hebben voor de industriële bedrijven, zoals hogere kosten. Dat toonde een recente analyse aan van PWC. Het kabinet heeft deze analyse ook gelezen, maar heeft besloten dat de effecten aanvaardbaar zijn. Wij denken dat bedrijven Nederland niet snel zullen verlaten omdat veel verschillende factoren bepalen of bedrijven zich hier graag vestigen. Nederland is nog steeds een heel aantrekkelijke vestigingsplaats. Daarnaast zijn er diverse maatregelen die de overheid kan nemen om vestiging in Nederland aantrekkelijk te houden, zoals subsidies voor bedrijven die verduurzamen.

De Europese Commissie heeft voorgesteld de doelstelling voor CO₂-reductie aan te scherpen. Zij wil dat we in 2030 onze uitstoot hebben verminderd naar 55 procent ten opzichte van 1990. Dit plan kan ook invloed hebben op de Europese standaard in het ETS, maar dat duurt nog zeker jaren voordat duidelijk is wat de gevolgen zijn voor het ETS. We hebben geen tijd om hierop te wachten als we onze klimaatdoelen willen behalen. Daarom vinden wij het belangrijk dat we nu al starten met de nationale heffing. Nederland kan zo de groene, industriële koploper worden. Daarnaast houdt het huidige wetsvoorstel voor de CO₂-heffing al rekening met de Europese standaard. Onze heffing wordt lager of zelfs nul als de Europese prijs voor CO₂ stijgt door de hogere Europese reductiedoelen.

Het vraagt veel werk om de CO2-heffing realiteit te laten worden. Inmiddels is het wetsvoorstel voor de CO2-heffing aangenomen door de Eerste en Tweede Kamer. Daarmee is de nationale CO2-heffing voor de industrie een feit! Een belangrijke eerste stap om vervuiling een prijs te geven en een mijlpaal in ons werk. Maar, met deze eerste stap gezet, blijven wij ons inzetten voor een heffing waarbij de industrie betaalt voor álle uitstoot. Het is goed dat de heffing op vermijdbare uitstoot er komt, maar uiteindelijk willen we dat de heffing alle uitstoot belast. Dit kan een nieuw kabinet in maart 2021 bijvoorbeeld besluiten. Daarom blijven wij gesprekken voeren met politici en ambtenaren om de volgende stap te realiseren.