Bijna een jaar lang hebben burgerwetenschappers het water rond riooloverstorten gemeten. Het project loopt nu langzaam naar het einde, hoe zien deze laatste maanden eruit?
‘We hebben een gigantische hoeveelheid monsters binnengekregen, van zowel de burgerwetenschappers als van mijn eigen metingen. De komende maanden ben ik druk met alles verwerken: watermonsters, koffiefilters met sediment, zwevend stof, theezakjes… Dat worden heel wat uurtjes in het lab. Als alle chemische analyses achter de rug zijn gaan we met de data-analyse aan de slag en op zoek naar patronen. Kunnen we met deze gegevens conclusies trekken over – bijna – alle locaties? We hopen dat er een aantal metingen uitkomen die echt het effect van zo’n riooloverstort laten zien.’
Wat waren de meest verrassende onderzoeksmethoden die je het afgelopen jaar hebt ingezet?
‘Als je het onze burgerwetenschappers zou vragen, is dat denk ik de tea-bag index. Wat we doen: we verpakken rooibos en groene thee in gaas en laten dat drie maanden in het water liggen. Achteraf zien we op basis van het gewicht hoe snel het organisch materiaal afbreekt.
Een andere verrassende meting is dat we met een filter, slangetjes en spuit water omhoog konden halen dat minder beïnvloed werd door bijvoorbeeld een regenbui – waardoor het water verdunt – of stroming. Een beetje een ingewikkeld verhaal, maar die methode geeft een beter beeld over de tijd dan alleen een meting uit het water van dat moment. Hiermee kunnen we bijvoorbeeld concentraties fosfor meten.
Ook gebruikten we een drijvende kap die in drie minuten de concentratie van twee gassen, CO2 en methaan, kan meten. We denken dat helder water met genoeg onderwaterplanten minder CO2 laten zien, omdat de planten dat opnemen. Maar om dat zeker te weten moeten we echt de data-analyse induiken.’
Je reist veel door het land om de monsters op te halen. Wat zijn de reacties van de burgerwetenschappers?
‘De burgerwetenschappers zijn supergemotiveerd om bij te dragen aan het onderzoek en hebben er een hoop tijd in gestopt. Ik hoor vaak terug dat de vrijwilligers het heel leuk vinden om door de seizoenen heen een locatie steeds te monitoren. Anderen zijn wat teleurgesteld dat er maar weinig verandering te zien was en er nooit planten gingen groeien bijvoorbeeld. Ook de vangsten aan waterdieren vallen vaak tegen, er valt maar weinig leven te vinden in onze stadswateren. Waar de ene burgerwetenschapper opgelucht is dat de metingen er bijna opzitten – het was niet niks, elke twee tot vier weken op pad gaan om nieuwe metingen te doen! – vragen anderen nu al of er een nieuw project start waar ze aan mogen bijdragen.’
Wat hoop je met dit Water op de Kaart-project te bereiken?
‘Ik hoop dat we hiermee meer kennis krijgen over het effect van riooloverstorten op de aquatische ecologie. En dat we een meetmethode kunnen aanbevelen die het best laten zien welk effect er is. Zodat andere partijen hier ook mee aan de slag kunnen. Steeds meer rioleringssystemen gaan op de schop, moeten vernieuwd worden of worden nieuw aangelegd bij huizenbouw. Ik hoop dat de kennis die we nu verzamelen ertoe bijdraagt dat, wanneer er nieuwe riolering wordt aangelegd, er ook wordt nagedacht over de overstorten en hun effect op het water en de ecologie.’
Persvoorlichters
Voor persgerelateerde vragen kun je terecht bij een van onze persvoorlichters.
