Ook KLM moet achter krimp van Schiphol gaan staan

Terwijl Rintel benadrukt dat we niet te veel van de luchtvaart mogen verwachten, moeten we eigenlijk kijken naar de ongebreidelde groei die deze sector heeft doorgemaakt. Schiphol is in het aantal reizigers inmiddels de op twee na grootste luchthaven van Europa. Het klimaat, de natuur en minstens 200.000 omwonenden zijn hiervan de dupe.

Het klopt inderdaad dat er onvoldoende grondstoffen voorhanden zijn om voor de hele sector duurzame brandstoffen te kunnen produceren. En het klopt eveneens dat het elektrisch vliegen onmogelijk gemeengoed gaat worden. Maar betekent dit dan dat klimaat, natuur en omwonenden lijdzaam moeten afwachten, terwijl de sector recordwinsten boekt? De conclusie is helder: Schiphol moet krimpen in het aantal vluchten. Ook KLM zal hiervoor vluchten moeten inleveren.

Natuurlijk valt te verwachten dat een bedrijf zich verzet tegen opgelegde krimp. Helaas heeft KLM de afgelopen jaren laten zien tegen elke vorm van bindend klimaatbeleid te zijn. Neem de transfertaks, een vliegbelasting voor overstappende passagiers, waarover de Tweede Kamer dit najaar sprak. Reizigers die vanuit Nederland vertrekken betalen deze belasting nu al. De taks moet vliegreizen verminderen, door passagiers te laten meebetalen voor de schade die hun reis veroorzaakt aan het milieu.

De KLM-ceo maakt zich grote zorgen over zo’n transfertaks. Als deze taks ook voor overstappers gaat gelden, zal KLM minder overstappers gaan vervoeren, aldus Rintel. Laat dat nou precies het idee zijn achter invoering van deze maatregel.

Overstappers zijn goed voor het verdienmodel van KLM, maar níet voor onze samenleving. Het levert KLM extra passagiers op, zodat zij vliegtuigen kunnen vullen die anders halfvol van Schiphol zouden vertrekken. Maar als samenleving hebben wij er bijzonder weinig aan als reizigers uit buurlanden een detour maken om vanuit Nederland naar een ander continent te vliegen.

Net zulk verzet zien we bij de zaak van KLM tegen de Nederlands overheid om het voorgenomen krimpbesluit aan te vechten. Schiphol overtreedt al jarenlang de geluidsnormen met alle gevolgen voor het welzijn en de nachtrust van honderdduizenden omwonenden. Nadat die overschrijding eerst jaren door de vingers werd gezien, besloot het kabinet deze zomer dat Schiphol moet gaan krimpen om aan de gestelde geluidsnormen te voldoen. Vanaf komend voorjaar moet de luchthaven zich beperken tot maximaal 460.000 vluchten per jaar.

‘Stillere vliegtuigen zijn dé remedie tegen geluidsoverlast, dit is krimp om de krimp’, reageerde Rintel op BNR Nieuwsradio. Maar experts wijzen erop dat stillere vliegtuigen niet het verschil kunnen maken dat nodig is om weer binnen de toegestane geluidsgrenzen te komen. Voor het menselijk oor is namelijk minstens tien decibel geluidsvermindering nodig om minder overlast te kunnen waarnemen. KLM haalt er met haar stillere vliegtuigen slechts drie decibel af.

Schiphol zelf heeft, met tientallen rechtszaken in haar nek, de situatie beter ingeschat. De luchthaven heeft zich neergelegd bij de krimp. KLM heeft dat nog niet gedaan. In het gevecht dat KLM levert, zien we een bedrijf dat zich weinig aantrekt van de samenleving waarin zij opereert. KLM voelt niet goed aan dat het tijdperk van een voortdurend gedogende overheid, langzaam maar zeker, ten einde komt.

Rintel maakt in het FD-interview één ding heel duidelijk: het kortetermijnbelang van KLM en het belang van de samenleving liggen mijlenver uit elkaar. Het is aan de politiek om deze belangen scherp te scheiden en beleid te maken dat in de eerste plaats de samenleving dient. Gelukkig hebben politieke partijen en hun kiezers daar steeds meer oog voor.

Dit artikel verscheen in het FD op 3 november 2023