Milieuorganisaties roepen op tot herziening plannen voor de luchtvaart

In 2019 zette het vorige kabinet in de Luchtvaartnota 2020-2050 uiteen wat haar plannen waren voor de luchtvaart. Nu drie jaar later heeft Nederland te kampen met een stevige stikstofcrisis, levert de klimaatcrisis wereldwijd enorme schade op en heeft Schiphol grote problemen. Het kabinet kan niet anders dan haar plannen voor de luchtvaart grondig herzien.

Actieagenda
Daarom overhandigen milieuorganisaties aan de directeur-generaal Luchtvaart van I&W een actieagenda. ‘Zorg voor een balans tussen bescherming van klimaat, natuur, gezondheid en de economie. Schiphol kan simpelweg niet langer de plek zijn waar heel Europa overstapt’, aldus Natuur & Milieu, Greenpeace, Milieudefensie en Natuur- en Milieufederatie Noord-Holland.

Onhoudbaar
Het stikstofprobleem werd de afgelopen twee jaar steeds urgenter, terwijl Schiphol nog altijd geen natuurvergunning heeft. Vanwege juridisch onhoudbare problemen rondom geluidsoverlast, werd dit voorjaar aangekondigd dat het aantal vluchten van en naar Schiphol eind 2023 voor vijf jaar gemaximeerd wordt op 440.000. Ook werd duidelijk dat de arbeidsomstandigheden voor een deel van de werknemers op de luchthaven onder de maat zijn. Daarnaast neemt de CO2-uitstoot en de luchtverontreiniging van (ultra)fijnstof van de luchtvaart na de tijdelijke coronadip weer sterk toe. Het is maatschappelijk en ecologisch onhoudbaar om het luchtvaartbeleid op deze manier voort te zetten, stellen de milieuorganisaties.

Uitzonderingspositie
‘Met onze agenda dragen wij oplossingen aan waarmee de luchtvaart kan voorzien in de vliegbehoefte van de inwoners van Nederland en de economie, maar wél opereert binnen de grenzen van het klimaat en onze leefomgeving. De luchtvaart moet meer en sneller verduurzamen, voor het klimaat, de natuur en iedereen die in de omgeving van luchthavens woont, werkt en leeft’, licht directeur van Natuur & Milieu Marjolein Demmers toe. ‘De luchtvaart in haar huidige vorm, met zelfs groeiplannen past totaal niet in de huidige werkelijkheid. Het is schadelijk en oneerlijk dat de sector is uitgezonderd van maatregelen om binnen de anderhalve graden opwarming te blijven, en bovendien ook nog vele belastingvoordelen geniet die voor andere sectoren niet gelden.’

CO2-plafond
In de actieagenda stellen de organisaties aan de hand van zeven thema’s 22 acties voor. Een belangrijke maatregel is een snelle invoering van het CO2-plafond. Dit plafond is onderdeel van het regeerakkoord, maar het is vooralsnog niet ingevoerd. Het plafond zou voor de zomer van 2023 in de wet moeten worden vastgelegd, waarbij de hoogte in lijn moet zijn met de klimaatdoelen van Parijs. Alleen dan komt de verduurzaming van de luchtvaart op gang. De organisaties vrezen echter voor een te traag proces.

Overstapfunctie
Het kabinet heeft zich in het verleden steeds als doel gesteld om de huidige overstapfunctie van Schiphol te beschermen. Een grote vergissing, zo stellen de milieuorganisaties. Juist door die ‘hub-functie’ heeft Nederland verreweg de grootste luchthaven van Europa in verhouding tot het aantal inwoners. Met alle gevolgen van dien voor omwonenden, het klimaat en natuur. Het kabinet moet juist heel kritisch kijken naar de omvang van deze hub-functie. Daar zit de oorzaak van het probleem. Tegen dumpprijzen worden reizigers naar Schiphol gelokt om over te stappen op lange afstandsvluchten. Zo’n verre vlucht bevat gemiddeld zeventig procent overstappers. Daarmee is de balans volledig zoek geraakt.

Overhandiging
De actie-agenda wordt in Den Haag overhandigd aan Mark Harbers (minister Infrastructuur en Waterstaat). Daarbij vindt een debat plaats tussen Ruth Clabbers (directeur-generaal Luchtvaart I&W), Marjolein Demmers (directeur Natuur & Milieu), Eric Pels (econoom luchtvaart & transport VU Amsterdam), Richard Emmerink (directeur strategie en airport planning Schiphol) en Matt Poelmans (bewoners omgeving Schiphol).