Checklist natuurwaarden bij grondgebonden zonne-energie

De Natuur en Milieufederaties en Natuur & Milieu hebben een checklist opgesteld voor de omgang met natuurwaarden bij initiatieven voor grondgebonden zonne-energie. Het initiatief hiertoe komt voort uit de Green Deal ‘Participatie van de Omgeving bij Duurzame Energieprojecten’, die eerder door 27 partijen werd ondertekend. Deze checklist helpt initiatieven voor nieuwe zonneparken rekening te houden met de natuurwaarden en hierover in gesprek te gaan met alle betrokkenen. 

Zonneparken zijn enorm in opkomst in Nederland. Grondgebonden zonne-energie heeft vrijwel altijd een effect op lokale natuurwaarden. De komst van een zonnepark zorgt voor nieuwe omstandigheden, waar flora en fauna nadeel of juist voordeel van kunnen hebben. De Natuur en Milieufederaties en Natuur & Milieu zien het belang van grondgebonden zonneparken voor een snelle energietransitie, maar er moet rekening gehouden worden met de natuurwaarden. Door de mogelijkheden voor natuurvriendelijke inpassing beter te benutten, kunnen in sommige gevallen zonneparken bijdragen aan de biodiversiteit én de energietransitie.

Het doel van de checklist is dat de betrokken partijen bij een nieuw initiatief in goed overleg bepalen welke natuuraspecten extra of juist minder aandacht behoeven en dat ze afspraken maken over de wijze van vooronderzoek en eventuele realisatie. Dit bespoedigt een zorgvuldige borging van het natuurbelang bij ontwikkeling en exploitatie van projecten, faciliteert procesparticipatie bij projecten en vergroot de kans op acceptatie van nieuwe initiatieven voor grondgebonden zonne-energie.

Onderdeel van de checklist is om altijd andere mogelijke locaties binnen het zoekgebied te inventariseren die zich vanuit natuurbelang beter lenen voor grondgebonden zonneparken (bijvoorbeeld bedrijventerreinen, op of langs infrastructuur, parkeerterreinen, oude vuilstortplaatsen). De eerder gepubliceerde handreiking De Constructieve Zonneladder van de Natuur en Milieufederaties biedt lokale overheden hiervoor een handig stappenplan om samen met de omgeving beleid voor zonne-energie uit te werken.

Op een aantal plekken in Nederland wordt inmiddels al gewerkt aan zonneparken die moeten bijdragen aan de biodiversiteit. Zo heeft het Waterschap Rivierenland een bijzonder ontwerp gemaakt voor een zonneveld langs de A15. Het perceel grenst aan een belangrijk weidevogelgebied. Besloten is om een deel van het terrein om te vormen tot plasdras (vochtig gebied), deels verweven met het zonneveld. Dit levert positieve effecten op voor verschillende vogelsoorten en insecten.

De Provincie Limburg stelde bij de plannen voor een zonnepark op een voormalig stortterrein in Landgraaf de voorwaarde dat middels de beplanting en verdere inrichting van het terrein de aanwezige natuurwaarden versterkt worden. Idee is nu om het leefgebied van de gladde slang te vergroten door het bos aan de noordkant om te vormen tot heide. De hekken rond het zonneparken worden passeerbaar gemaakt voor de in het gebied foeragerende dassen.