Steden lopen achter met de invoer van zero-emissiezones

Vanaf 2025 mogen leveranciers hun goederen in het centrum alleen nog maar met een schone bestelbus of vrachtwagen afleveren. ‘Uit ons onderzoek blijkt dat gemeentes nadenken over de zone, maar dat concrete plannen ontbreken. Ondernemers moeten zich kunnen voorbereiden op het uitstootvrij leveren aan winkels, horeca, de bouwplaats en mensen thuis. Bij het Klimaatakkoord kwamen we met elkaar overeen dat er een landelijke uitvoeringsagenda zou komen. We roepen staatssecretaris Van Veldhoven op om op te schieten met de agenda. Vaart van beide overheden is geboden om onze steden leefbaar én goed bereikbaar te houden. En ondernemers die proactief hebben geïnvesteerd in elektrische voertuigen niet in de kou te laten staan’, aldus Rob van Tilburg, directeur Programma’s van Natuur & Milieu.

Afspraken Klimaatakkoord onder druk
Uit de rondgang van Natuur & Milieu langs de betrokken gemeentes blijkt dat slechts één gemeente tot nu toe een besluit heeft genomen over de invoering van de zone, namelijk de gemeente Amsterdam.* Bij navraag gaf een derde van de gemeentes aan te verwachten het besluit de komende vijf maanden nog wel te nemen. Acht gemeentes hebben een concreet plan aan de gemeenteraad voorgelegd. Voor de overige gemeentes is het nog zeer onzeker of al duidelijk dat er geen besluit meer wordt genomen. Verandert er niets aan het tempo, dan is de afspraak  – 30-40 steden met een emissievrije zone in 2025 – geenszins haalbaar. De invoer van de zones leidt naar verwachting tot een besparing van 1,0 Megaton CO2-uitstoot.

Uitvoeringsagenda kritieke factor
De uitvoeringsagenda moet ervoor zorgen dat gemeentes met een afgestemde aanpak komen. Transportorganisaties Evofenedex en TLN gaven eerder aan dat het schadelijk is voor ondernemers als er een lappendeken aan verschillende milieu- en zero emissie-zones over Nederland komt te liggen. Natuur & Milieu bracht eerder al in kaart wat er nodig is om tot voldoende laadgelegenheid voor elektrische vrachtwagens te komen. Ook daaruit bleek dat samenwerking tussen gemeentes, netbeheerders en bedrijven van groot belang is. Zero-emissiezones zijn een eerste noodzakelijke stap op weg naar zero-emissie vrachtvervoer. De zones creëren vraag naar emissievrije voertuigen en vervoerders doen ervaring op met duurzame logistiek.

Schone lucht in de stad
De uitstoot van vrachtwagens en bestelwagens is slecht voor het klimaat, én een grote risicofactor voor de volksgezondheid. 4,2 miljoen Nederlanders worden jaarlijks blootgesteld aan een hoeveelheid fijnstof die de waardes van de Wereld Gezondheidsorganisatie overschrijden. Nederlanders leven gemiddeld negen maanden korter als gevolg van vieze lucht. Per jaar overlijden er circa 11.000 mensen vroegtijdig door luchtverontreiniging.

* Update 2021: In de oorspronkelijke publicatie van 2020 noemden wij dat er nog geen enkele gemeenteraad een besluit had genomen over een zero-emissie-zone. Dit is niet correct. Gemeente Amsterdam had dit besluit al wel genomen en aangekondigd in het Actieplan Schone Lucht van oktober 2019. Dit is inmiddels gecorrigeerd in ons monitoringsrapport en in bovenstaand nieuwsbericht.