Oorlog Oekraïne dwingt ons tot verduurzaming

Steeds ernstiger klimaatverandering en de oorlog in Oekraïne dwingen ons tot snelle besparing en overgang naar duurzame bronnen. Er is al veel aandacht voor het verminderen van de vraag naar (Russisch) aardgas, maar vergeet aardolie niet. Dit is nog slechter voor het klimaat en Rusland verdient er doorgaans veel meer mee dan met aardgas. Sneller overgaan op schoon en duurzaam verkeer is hiervoor een kans.

Op korte termijn zijn er in het verkeer snelle besparingen mogelijk: langzamer rijden, het op peil houden van de bandenspanning, meer thuiswerken en vaker kiezen voor het ov en de fiets. Deze acties kunnen deze week al helpen om te zorgen dat we een keer minder naar het tankstation te hoeven. Binnen een jaar is nog meer winst mogelijk door te bevorderen dat nieuwe auto’s zo vaak mogelijk elektrisch zijn. Het subsidiebudget voor elektrische auto’s moet snel meegroeien met de vraag, ook voor tweedehands elektrische auto’s. Zo hoeft niemand te worden teleurgesteld en kunnen veel mensen kosten en aardolie besparen.

De bijtelling voor elektrische auto’s van de zaak is zo hard omhoog gegaan dat die markt nu stagneert. Dat kan verholpen worden door deze schone auto’s een duidelijk voordeel te geven. De energietransitie is een project van de lange adem, dus er is ook beleid voor de lange termijn nodig. Uiterlijk in 2030 moeten alle nieuwe auto’s uitstootloos zijn.

De plannen van het nieuwe kabinet bevatten niet genoeg maatregelen om dit voor elkaar te krijgen. Op basis van het huidige beleid verwacht het PBL dat het aandeel zero-emissie personenauto’s in 2030 blijft steken op 42 procent. Vorig jaar nam voor het eerst het aandeel elektrische auto’s in de nieuwverkoop in Nederland af. In alle andere Europese landen, behalve Tsjechië, steeg het aantal elektrische nieuwverkopen juist explosief.

Daarom pleiten wij voor het stellen van een ‘norm’ voor alle nieuwe zakelijke leaseauto’s: die zouden vanaf 2025 allemaal uitstootloos (waterstof of elektrisch) moeten zijn. Dat levert 1 Mton CO2-besparing op en kan dus grote impact hebben. Het staat gelijk aan een besparing van 2,5 tot 5 miljoen olievaten per jaar in 2030. Maar de huidige stimuleringsmaatregelen voor elektrisch rijden stoppen in 2025. Het kabinet zet in op betalen naar gebruik in 2030, wat elektrisch rijden weer moet gaan stimuleren. In de tussentijd valt er een gat in het beleid.

Daardoor ligt de verduurzaming van mobiliteit nog niet op koers en dreigen we kansen te missen om onafhankelijker en duurzamer te worden. De overgang naar nul-emissie verkeer heeft heel veel voordelen. Het levert niet alleen winst op voor het klimaat, in de vorm van uitstootreductie van CO2, stikstof en fijnstof, maar het is ook goed voor de portemonnee. Daarnaast vermindert het onze afhankelijkheid van import van fossiele energie.

De huidige geopolitieke situatie en de stress aan de pomp toont eens te maar aan hoe belangrijk dat is.

Door Rob van Tilburg (directeur programma’s bij Natuur & Milieu) en Olof van der Gaag (voorzitter van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie).

Dit opinieartikel verscheen op 7 april 2022 in het Algemeen Dagblad.