Snelle en concrete uitwerking van stikstofaanpak nodig

Natuur & Milieu ziet de recent gepubliceerde stikstofaanpak als ingrijpende, maar noodzakelijke route. Vandaag praat de Tweede Kamer over de uitwerking van deze plannen. Samen met Natuurmonumenten, LandschappenNL en Vogelbescherming adviseert Natuur & Milieu de Kamer in een brief om snel en concreet te gaan handelen, met aandacht voor perspectief voor de boer.

De door het kabinet voorgestelde aanpak met vermindering van stikstof per gebied, is een harde juridische werkelijkheid. Toch is er geen andere mogelijkheid meer om de zwaar aangetaste natuur van Nederland te herstellen. Het biedt met een investering van bijna 25 miljard gelukkig ook kansen voor een toekomstbestendig platteland. Het maakt straks economische ontwikkeling weer mogelijk, we kunnen weer huizen bouwen en met heldere opgaves kan gewerkt worden aan de toekomst.

Snelheid en perspectief
Om deze overgang snel tot een succes te maken, adviseren de vier natuur- en milieuorganisaties om boeren reëel perspectief te bieden. De stoppersregeling voor boeren moet daarvoor echt aantrekkelijk gemaakt worden, met een goede fiscale regeling en een bod naar waarde. Daarnaast kan het kabinet een doorstartsubsidie voor boeren mogelijk maken, zodat zij ook na uitkoop kunnen bouwen aan een nieuw verdienmodel. Zo’n subsidie helpt tijdens de overgangsperiode, voor opleiding en omschakeling naar andere maatschappelijke functies, zoals natuurbouw, recreatie of houtbouw, de boer aan een inkomen.

Bijdrage andere sectoren
De stikstofuitstoot wordt veroorzaakt door verschillende sectoren. Daarom benadrukken de organisaties dat het goed is om de verantwoordelijkheid voor het verminderen ervan te verdelen. Ook in de industrie, luchtvaart en mobiliteit moet én kan de snelheid van stikstofreductie omhoog. Gezamenlijk moeten alle sectoren een bijdrage leveren. De minister wil de andere sectoren pas in het voorjaar 2023 een stikstofreductiedoel toewijzen. Het zou goed zijn als het kabinet deze vervroegt en algemeen beleid op het gebied van stikstof sneller aankondigt.

Piekbelasters en registratie
In de plannen van het kabinet gaat het niet meer over piekbelasters, terwijl dit juist grote uitstoters zijn. De vier natuur- en milieuorganisaties pleiten ervoor dat alle piekbelasters heel snel een plan van aanpak maken over hoe zij hun uitstoot terugdringen. Door middel van bijvoorbeeld minder vee op hetzelfde oppervlak, minder vluchten, betere industriële luchtwassers of versneld overstappen naar elektrische processen en voertuigen. Voor 2030 zouden de piekbelasters weg moeten zijn. De organisaties willen ook een nationaal, publiek inzichtelijk en onafhankelijk stikstofemissieregistratiesysteem om te monitoren of de doelen worden gehaald. Daaruit volgt een nationale, publieke stikstofbank die ervoor zorgt dat beschikbare ontwikkelruimte op basis van criteria wordt ‘uitgegeven’ aan projecten. Daarbij zou maatschappelijke urgentie (energietransitie, woningnood) een zwaarwegend criterium moeten zijn. Tot slot vragen de organisaties om het transitiefonds van 24,3 miljard euro écht in te zetten voor de úitvoering van maatregelen, in plaats van dat het gebruikt wordt voor ‘onderzoek naar maatregelen’.

Koplopers steunen
Bijzondere aandacht vragen de organisaties nog voor boeren die zich op dit moment al inzetten voor biodiversiteit, bijvoorbeeld door weidevogelbeheer of natuurbeheer. Deze boeren dreigen onevenredig hard geraakt te worden door de gepresenteerde stikstofplannen. Maar het zijn juist deze koplopers in de overgang naar natuurvriendelijke landbouw die ondersteund moeten worden.