De bereikbaarheid van morgen vraagt vandaag om een omslag

Het kabinet presenteerde op 17 maart een mobiliteitsvisie. Daarin wordt echter niet duidelijk hoe we de klimaatdoelen gaan halen en hoe we om moeten gaan met de grote druk van mobiliteit op de schaarse ruimte. Wél wordt expliciet benoemd dat groei van automobiliteit ondersteund wordt. Een achterhaald idee, vindt Natuur & Milieu. De milieuorganisatie stelt dat als we werk, voorzieningen en sociale contacten voor iedereen bereikbaar willen houden, de auto niet meer centraal kan blijven staan. ‘Durf te investeren in meer voorzieningen dichtbij en geef duurzaam (deel)vervoer de ruimte’, aldus Natuur & Milieu.

Auto-afhankelijkheid
Sinds de jaren ’50 van de vorige eeuw zijn we voor die bereikbaarheid alsmaar afhankelijker geworden van de auto. Werk en voorzieningen liggen steeds verder weg, waardoor we steeds verder moeten reizen en steeds vaker de auto gebruiken. 1 op 3 mensen ziet autobezit dan ook niet als vrije keuze, maar als noodzaak. Dat Nederland steeds meer op de auto is ingericht, heeft negatieve consequenties.

Ten eerste voor ruim een kwart van de huishoudens in Nederland die geen auto heeft. Zij worden beperkt in hun mogelijkheden om te werken en te studeren. Plekken om dat te doen komen namelijk op steeds verdere afstand en zijn vaak minder goed bereikbaar via openbaar vervoer en fiets dan met de auto. Vooral als mensen in landelijk gebied, aan de rand van de stad of in kleinere steden of dorpen wonen, is dit een groot probleem.

Ten tweede voor driekwart van de huishoudens die wél een auto heeft. Zij zijn aangewezen op een relatief dure vorm van vervoer, die ook nog eens veel ruimte in hun directe leefomgeving inneemt. De negentien miljoen parkeerplekken die Nederland inmiddels telt, beslaan ruim vier keer het oppervlakte van de Oostvaardersplassen. Bijna de helft van de publieke ruimte is autoweg.

Ten derde is de enorme auto-afhankelijkheid een probleem voor het klimaat en de natuur. Volgens de Klimaat- en Energieverkenning van het Planbureau voor de Leefomgeving ligt de CO₂-uitstoot van mobiliteit in 2030 maar 13 procent onder het niveau van 1990. En dan moeten alle huidige plannen worden uitgevoerd. Daarmee is de afname in CO₂ uitstoot van de sector mobiliteit het laagste van alle sectoren. De voorgenomen en CO₂-reductie van 60 procent blijft mijlenver uit zicht. Het klimaat ontwricht verder en de natuur blijft zwaar overbelast.

Bereikbaarheid en klimaat centraal
De visie op de mobiliteit voor de toekomst zou moeten focussen op hele andere zaken dan de auto. Voorzieningen als ziekenhuizen en scholen voor iedereen dichtbij.  De meeste ruimte voor lopen en (elektrisch) fietsen en het openbaar vervoer voor iedereen toegankelijk. De deelauto is hét alternatief op plekken waar lopen, fietsen en ov écht geen optie zijn. Steden en straten worden dan niet meer gedomineerd door (geparkeerde) auto’s, maar levendig en fris door spelende kinderen en groen. Zo zorgen we voor bereikbaarheid, en houden we onze steden en dorpen leefbaar.

Oproep
Natuur & Milieu roept de overheid op om na te denken over ‘het vervoerssysteem van morgen’. Het halen van de klimaatdoelen moet daarbij een randvoorwaarde zijn.  Iedere inwoner in Nederland moet de garantie hebben dat werk, voorzieningen en sociale contacten bereikbaar zijn.