Energieakkers: landbouw en zonne-energie samen op het land
Onze boeren verdienen een stabiele toekomst. Een toekomst met een eerlijk inkomen. Eén die verder reikt dan het volgende kabinet. Energieakkers – ook bekend als agri-PV – bieden hiervoor een slimme oplossing. Op deze akkers telen boeren niet alleen gewassen maar wekken ze tegelijkertijd zonne-energie op. Deze innovatieve manier van akkerbouw biedt een extra inkomstenbron én toekomstbestendige landbouw.
Energieakkers, wat zijn dat?
Energieakkers combineren landbouw met het opwekken van zonne-energie op het land. Tussen de zonnepanelen blijft ruimte voor gewassen om te groeien, voor landbouwmachines om rond te rijden en voor koeien of schapen om te grazen. Onder de panelen vind je bloemen en kruiden die de biodiversiteit versterken. Zo benutten energieakkers het land dubbel: landbouw én energie, een verdienmodel voor nu én natuurvriendelijke landbouw voor de toekomst.
De voordelen van energieakkers op een rij
We willen eten op ons bord, en boeren die dat voedsel zonder zorgen kunnen produceren. We willen stroom om ons huis te verwarmen, en gezonde natuur om ons heen. Met energieakkers komt dit allemaal bij elkaar.
- Door zonnepanelen op landbouwgrond te zetten, kan er veel meer groene stroom opgewekt worden in Nederland. Energieakkers kunnen daarmee een enorme bijdrage leveren aan de energievraag. We raken minder afhankelijk van fossiele brandstoffen, wat de natuur minder uitput.
- Energieakkers kunnen zelf ook voor meer biodiversiteit zorgen, doordat er ruimte is voor inheemse kruiden en bloemen onder en tussen de panelen.
- De zonnepanelen beschermen de gewassen en bieden een schaduwplek aan dieren.
- De panelen bieden kansen om het bedrijf beter bestand te maken tegen extreem weer, doordat deze de grond beschermen tegen uitdroging.
- Energieakkers bieden een nieuwe stabiele inkomstenbron voor de telers.
Pioniers laten zien dat het kán
De eerste pionierende initiatieven zijn aan de slag met energieakkers. Zo vind je Zonnepark Symbizon in Almere, waar zonnepanelen met de zon meedraaien en de akkerbouwer tussen de panelen doorrijdt om het land te bewerken. Er groeien aardappels, haver, bonen, uien en suikerbieten. Dankzij deze zonnepanelen:
- Droogt de bodem onder panelen met halfschaduw minder snel uit bij weinig regen
- Staan de gewassen beschut als het stormt
- Krijgen de gewassen afwisselend zon en schaduw
Ook fruitteler Piet Albers is klaar voor de toekomst. Hij levert niet alleen frambozen, maar ook genoeg stroom voor 1.250 huishoudens. De panelen beschermen bovendien de frambozenstruiken, een mooie win-win.
Boeren willen vooruit, nu de politiek nog
Uit onderzoek blijkt dat bijna een kwart van de boeren open staat voor energieakkers. De wil is er, maar er is op dit moment nog te veel onduidelijkheid over regels en vergunningen om goed door te pakken. Het nieuwe kabinet heeft hier een belangrijke taak: geef duidelijke richtlijnen en zorg dat boeren kunnen bouwen aan hun toekomst.
Energieakkers zijn geen keuze tussen het één óf het ander. Ze zijn én-én. Boeren kunnen hun land blijven gebruiken én stroom opwekken. Zo ontstaat een innovatieve vorm van landbouw die boeren vooruit helpt. Met een gegarandeerd inkomen.
Zijn energieakkers en zonneparken hetzelfde?
Nee, energieakkers en zonneparken zijn niet hetzelfde. Een zonnepark is een groot veld vol zonnepanelen, puur gericht op het opwekken van zonne-energie. In principe gebeurt dat in combinatie met natuurversterkende maatregelen, maar landbouw is hier niet mogelijk. Op energieakkers worden deze twee juist wel gecombineerd: zonnepanelen én landbouw. Ze zijn dus én-én: op hetzelfde land doen we twee dingen tegelijkertijd, zo wordt de grond dubbel benut. De zonnepanelen staan tussen of boven de gewassen, zodat ze niet alleen energie opwekken, maar ook de natuur een handje helpen door bijvoorbeeld schaduw en beschutting te bieden aan de planten.
Zijn energieakkers en agri-PV hetzelfde?
Ja, energieakkers is een andere naam voor agri-PV, of agrivoltaics. Er wordt hetzelfde mee bedoeld: agrarische grond wordt gebruikt voor zowel landbouw als energieopwekking, door zonnepanelen op het land te plaatsen. Waarom dan een andere term gebruiken? Wij willen dat deze combinatie veel toegankelijker wordt voor boeren. Daar hoort een toegankelijkere naam bij. Agri-PV als term is nog bij veel mensen en boeren onbekend. Energieakkers roepen daarentegen meteen een beeld op: een akker waar voedsel én energie groeit. Simpel, duidelijk, en lekker Hollands.
Wat leveren energieakkers financieel op voor boeren?
Boeren krijgen voor het gebruik van hun land een grondvergoeding. De zonnepanelen bieden daarmee een stabiele extra inkomstenbron, die niet afhangt van landbouwopbrengsten en -prijzen. Bovendien beschermen de zonnepanelen gewassen en dieren tegen extreem weer, zoals hitte, hagel, wind en hevige regenval. Het plaatsen van zonnepanelen draagt ook bij aan de verduurzaming van het bedrijf, wat op lange termijn voordelig is.
Zijn energieakkers goed voor de natuur?
Energieakkers bieden de mogelijkheid om de natuur te versterken door bijvoorbeeld bloemen en kruiden in te zaaien onder de panelen. Door energieakkers bovendien te combineren met minder gebruik van bestrijdingsmiddelen of natuurvriendelijke landbouw met strokenteelt of kruidenrijk grasland, kunnen boeren de overstap maken naar een bedrijf dat nog meer waarde heeft voor de natuur.
Waarom zet Natuur & Milieu zich in voor energieakkers?
Wij houden van oplossingen waarbij we meerdere situaties in één keer kunnen verbeteren. In energieakkers zien wij de potentie om boeren te helpen naar een toekomstbestendig verdienmodel, onze ruimte te benutten om zelf meer broodnodige duurzame energie op te wekken én ruimte te creëren voor natuurversterking.